«Όταν ξεκίνησα να γράφω το Πανόραμα, παραδόθηκα στη γλώσσα και στις ιστορίες των χαρακτήρων μου. Όλοι οι μετανάστες και οι εξόριστοι είναι αυθεντικές φωνές της Ευρώπης, που σιγά-σιγά αλλάζει». Το Πανόραμα είναι ένα έργο για την απώλεια και τη μνήμη. Το μυθιστόρημα του Σλοβένου συγγραφέα, ποιητή, σεναριογράφου και φωτογράφου Ντούσαν Σαρόταρ κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Βακχικόν, σε μετάφραση της Γιούλης Σταματίου. Με αφορμή την ελληνική έκδοση, ο συγγραφέας μάς μίλησε για τις λέξεις, τις εικόνες και τη ζωή.
Το μυθιστόρημά σας Πανόραμα κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά. Πώς νιώθετε που μπορείτε να επικοινωνήσετε τη συγκεκριμένη ιστορία στους Έλληνες αναγνώστες;
Είμαι πολύ χαρούμενος που το βιβλίο μου είναι πλέον διαθέσιμο και στους αναγνώστες στην Ελλάδα. Αυτή η μετάφραση είναι κάτι ξεχωριστό για μένα. Πιστεύω ότι η λογοτεχνία μεταφέρει ιστορίες μέσω των οποίων δημιουργούμε μια αόρατη κοινότητα μεταξύ αφηγητών και αναγνωστών. Η κουλτούρα, ο πολιτισμός, χτίζονται μέσα από την αφήγηση και την ποίηση. Όσο μας ενδιαφέρουν οι ιστορίες των γειτόνων και οι ιστορίες άλλων εθνών, θα είμαστε μέρος μιας κοινής κουλτούρας. Όταν έγραφα το Πανόραμα, είχα την αίσθηση ότι αυτή η μελαγχολική αφήγηση θα διαβαζόταν μόνο από έξι έως και τριάντα αναγνώστες, αλλά τώρα το μυθιστόρημα έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, κάτι που με καθησυχάζει και με ευχαριστεί.
Μια ιστορία όπου η αφήγηση γίνεται πανοραμικά: το εξωτερικό περιβάλλον, ο εσωτερικός κόσμος των ηρώων, η μνήμη, η αναζήτηση ταυτότητας και νέας ζωής… Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε;
Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου, ήταν κρίσιμο ότι είχα την ευκαιρία να ξεκινήσω ένα μεγάλο ταξίδι στην Ευρώπη, το οποίο διήρκεσε τρεις μήνες. Στην αρχή έμεινα στην Ιρλανδία, η οποία με μάγεψε απόλυτα με την εκπληκτική της φύση. Ταξίδεψα κατά μήκος των ιρλανδικών ακτών, μέσα από γκρεμούς ανεμοδαρμένους, και είδα τον Ατλαντικό. Αμέσως μετά ταξίδεψα στο Βέλγιο και τελικά στο Σεράγεβο. Σε όλο αυτό το διάστημα τράβηξα πολλές φωτογραφίες, παρόλο που αρχικά είχα προγραμματίσει να γράψω με ησυχία. Μόνο αφού επέστρεψα σπίτι και επεξεργάστηκα τις φωτογραφίες, άκουσα τις φωνές των αφηγητών μου, τους οποίους είχα συναντήσει στο μακρύ, μοναχικό μου ταξίδι. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που συνάντησα τυχαία στη διαδρομή ήταν ξένοι στα νέα τους σπίτια, μετανάστες ή πρόσφυγες, ταξιδιώτες ή άστεγοι. Όταν ξεκίνησα να γράφω το Πανόραμα, πλησίασα πλήρως την αφηγηματική φωνή μου και παραδόθηκα στη γλώσσα και στις ιστορίες των χαρακτήρων μου. Όλοι οι μετανάστες και οι εξόριστοι είναι αυθεντικές φωνές της Ευρώπης, που σιγά-σιγά αλλάζει.
Εκτός από συγγραφέας είστε και φωτογράφος, ενώ γράφετε και σενάρια για ντοκιμαντέρ. Θα λέγατε ότι η λογική του ντοκιμαντέρ έχει διεισδύσει στο Πανόραμα; Επίσης, η ιστορία συνοδεύεται από δικές σας φωτογραφίες. Ποιος είναι ο ρόλος που παίζουν;
Όπως προανέφερα, τράβηξα πολλές φωτογραφίες πριν γράψω, και από αυτές τις εικόνες προέκυψε μια ιστορία. Γνωρίζουμε την πρόταση από τη Βίβλο ότι «Εν αρχή ην ο Λόγος», αλλά συχνά λέω ότι στην αρχή ήταν η εικόνα, κάτι που προηγείται της γλώσσας. Η ποίηση προσπαθεί συνεχώς να προκαλέσει και να περιγράψει εκείνη την εικόνα που υπάρχει πριν από τη γλώσσα, αυτή που είναι ανέκφραστη. Οι φωτογραφίες στα βιβλία μου δεν είναι απλώς μια τεκμηριωμένη μαρτυρία ότι κάτι πραγματικά συνέβη. Τις βλέπω ως μια πρόσθετη αφήγηση, που τρέχει παράλληλα με το κείμενο.
Κάθε ταξίδι ξεκινά πραγματικά όταν επιστρέφεις.
Στο Πανόραμα ένας συγγραφέας αναζητά γαλήνη και έμπνευση ταξιδεύοντας... Ταξιδεύετε αναζητώντας γαλήνη και έμπνευση;
Ναι, πράγματι. Ωστόσο, κάθε ταξίδι ξεκινά πραγματικά όταν επιστρέφεις. Ποτέ δεν επιστρέφεις σπίτι με τον ίδιο τρόπο που έφυγες. Το σκέφτηκα πολύ αυτό. Η συγγραφή του Πανοράματος ήταν μια απίστευτα έντονη εμπειρία. Όταν τελείωσα το μυθιστόρημα, ένιωσα αποστραγγισμένος, σαν να με είχε εξαντλήσει η γλώσσα μου. Είχα την αίσθηση ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να ξαναγράψω, ότι είχα εξαντλήσει όλες μου τις λέξεις. Νομίζω ότι αυτό το βιβλίο με άλλαξε, επίσης.
Έχετε γράψει πεζογραφία, ποίηση, σενάρια για ντοκιμαντέρ και κάνετε φωτογραφία. Έχετε αφιερώσει το δημιουργικό κομμάτι της ζωής σας στις τέχνες. Τι σας κρατά σε δημιουργική κίνηση;
Η αγάπη. Ήθελα να εκφράσω την ψυχή μου.
Εικόνες ή λέξεις; Τι διαφορετικό κερδίζετε από κάθε τέχνη που υπηρετείτε;
Θα ήθελα να γράψω ένα ποίημα πιο όμορφο από μια εικόνα. Ζούμε σε μια εποχή όπου κατακλυζόμαστε από εικόνες, φωτογραφίες, ταινίες, κοινωνικά δίκτυα, αλλά η ποίηση παραμένει ο μεγαλοπρεπής δρόμος προς την ψυχή μας.
Πώς ξεκινά για εσάς το ταξίδι των λέξεων;
Εξακολουθώ να πιστεύω στην έμπνευση. Για να γράψω, χρειάζομαι πολλή σιωπή, μοναξιά και εστίαση. Μετά, ακούω μια εσωτερική φωνή που την ακολουθώ.
Πέρα από τη συγγραφή, τι ρόλο παίζει η λογοτεχνία στη ζωή σας;
Δεν μπορώ να διαχωρίσω τη ζωή από τη συγγραφή, και το αντίστροφο. Κάθε ποιητής θα έπρεπε να έχει τουλάχιστον δύο ζωές, τη μία για να ζήσει, να αγαπήσει και να ταξιδέψει, και την άλλη για να τα περιγράψει όλα. Ωστόσο, και οι ποιητές έχουν μόνο μια ζωή, όπως όλοι οι άλλοι, γι’ αυτό πρέπει να βιώσουν πολλά σε αυτή τη ζωή και να αφηγηθούν και να γράφουν ακόμη πιο έντονα.
Πανόραμα
Ντούσαν Σαρόταρ
μετάφραση: Γιούλη Σταματίου
Εκδόσεις Βακχικόν
σ. 250
ISBN: 978-618-5733-64-3
Τιμή: 15,90€
https://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/21173-dusan-sarotar-sinentefksi-dimopoulou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου