Ο Νικόλας Ανδρικόπουλος, ως εικονογράφος, έχει καθιερώσει ένα ύφος με το οποίο, μέσα από μια ιδιάζουσα ενότητα μορφής και περιεχομένου, ερμηνεύει, και όχι μόνο αφηγείται, το κείμενο με αποτέλεσμα να προσδίδει σε αυτό, μέσω των εικόνων, φαντασία και όνειρο. Αφομοιώνοντας βασικά στοιχεία της ευρωπαϊκής και της λαϊκής παράδοσης, και κυρίως των ρευμάτων του ρεαλισμού και του εξπρεσιονισμού, συνθέτει μια προσωπική εικονοποιητική γραμμή με την οποία, μέσω των χρωμάτων, της ατμόσφαιρας μύθου και της μαγείας που χρησιμοποιεί, πραγματοποιεί μιαν υπέρβαση με πολλά σημαινόμενα ύφους.
Αλλά και ως συγγραφέας αρκετών βιβλίων για παιδιά, μέσα από κοινωνικά επίκαιρες θεματικές (π.χ. πόλεμος-ειρήνη, οικολογία, διαφορετικότητα, διαπολιτισμικότητα), με λογοτεχνικότητα και οραματικά ιδεολογικά δεδομένα, ζητούμενα στις μέρες μας, ο Νικόλας Ανδρικόπουλος συνδυάζει το κείμενο με την εικονογράφηση κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η εικόνα να συμπληρώνει το κείμενο και ενίοτε να το ανατρέπει. Με την έννοια, δηλαδή, ότι ο αναγνώστης / η αναγνώστρια του βιβλίου αβίαστα να αντιστοιχεί την εμπειρία του/της και να ανταποκρίνεται στο κείμενο προσλαμβάνοντάς το δημιουργικά και σε σχέση με τον εαυτό του/της και την καθημερινότητα. Έτσι, με μια τέτοια συλλογιστική, ο Ανδρικόπουλος στο κάθε του βιβλίο δίνει χαρακτηριστικά του «εικονοβιβλίου» (picturebook), μιας μορφής, δηλαδή, εικονογραφημένου βιβλίου όχι και τόσο συνηθισμένης στην ελληνική εκδοτική πραγματικότητα.
Πρόκειται για κείμενο με πολλαπλά αναγνωστικά επίπεδα και αφαιρετικά κενά που προκαλούν τη φαντασία και την ενεργοποίηση των αναγνωστών και αναγνωστριών. Διαβάζεται, δηλαδή, ευχάριστα από τα παιδιά και τους εφήβους σχηματοποιώντας τους με ποιητικό τρόπο την καθημερινότητα, τις ελπίδες και τις ονειρικές τους εικόνες, και από τους ενήλικες ξυπνώντας τους ευχάριστες, νοσταλγικές και ιδανικές μνήμες.
Μια ακόμη «εφαρμογή» των προαναφερόμενων, ίσως στην καλύτερη ώρα τους ως τώρα, αποτυπώνεται στο τελευταίο του βιβλίο, Η γοργόνα του Ορφέα, μέσα από τα επίπεδα του κειμενικού λόγου, του εικονιστικού λόγου και του βιβλίου ως αντικειμένου.
Στον κειμενικό λόγο: ένα εντεκάχρονο παιδί ανυπομονεί να έρθει το καλοκαίρι, με τη θάλασσα και τους φίλους του. Και να που ήρθε, αλλά μαζί με μια μορφή γοργόνας που είδε στον βυθό της θάλασσας. Τη μορφή της θυμόταν ακόμη κι όταν σκεφτόταν τους μήνες και τις εποχές, ιδιαίτερα τις γιορτές του Δεκέμβρη. Κι όταν ήρθαν τα Χριστούγεννα, βγαίνοντας με φίλους του για τα κάλαντα την αντίκρισε στον δρόμο. Και μετά, το Πάσχα, σ' ένα χωριό, εκεί η γοργόνα/κορίτσι τού αποκαλύφτηκε. Τώρα ο Ορφέας θα είχε έναν πιο ζωντανό λόγο να περιμένει τον επόμενο Αύγουστο. Ο αναγνώστης / η αναγνώστρια εισπράττει κυκλικά μέσα από μια διαρκή προσμονή, από τον Αύγουστο ως τον άλλο Αύγουστο, εικόνες ζωής και τοπία αφενός του πολιτισμού και των στοιχείων τους, αφετέρου της φύσης, σε στιγμές ρεαλιστικής και συνάμα ονειρικής διάθεσης. Το ερωτικό στοιχείο με μια αθώα εξαγνιστική ματιά, «συνένωσης» της φύσης και των ανθρώπινων αισθήσεων, διαχέεται σε όλο το κείμενο, το οποίο έχει τις αρετές ενός λογοτεχνήματος με στρωτή και ενίοτε ποιητική γλώσσα, που κυλάει ευχάριστα και με τη δέουσα αγωνία στην πλοκή. Πρόκειται για κείμενο με πολλαπλά αναγνωστικά επίπεδα και αφαιρετικά κενά που προκαλούν τη φαντασία και την ενεργοποίηση των αναγνωστών και αναγνωστριών. Διαβάζεται, δηλαδή, ευχάριστα από τα παιδιά και τους εφήβους σχηματοποιώντας τους με ποιητικό τρόπο την καθημερινότητα, τις ελπίδες και τις ονειρικές τους εικόνες, και από τους ενήλικες ξυπνώντας τους ευχάριστες, νοσταλγικές και ιδανικές μνήμες.
Ο εικονιστικός λόγος αναπαριστά τα εμβληματικά από την άποψη των εικόνων και των αισθήσεων σημεία του κειμένου και συνάμα τα ερμηνεύει, προσδίδοντάς τους μια ποίηση που εναρμονίζεται με τα πολλαπλά θεματικά επίπεδα του κειμενικού λόγου, αλλά και με τα πολλαπλά επίπεδα από την άποψη της ηλικίας των αναγνωστών. Στις εικόνες, ο Ανδρικόπουλος χρησιμοποιεί ως τρόπο αφήγησης τον «μαγικό ρεαλισμό». Δηλαδή, ένα στοιχείο φαντασιακό της πραγματικότητας, που δεν την ανατρέπει, αλλά εδώ, συμβάλλει στη σύλληψη των στιγμιότυπων του κειμένου διευρύνοντάς τα ως την ονειρική και συμβολική εξέλιξη των ιδεών και μηνυμάτων, όπως είναι η αγάπη για τη φύση, η φιλία, το ποιητικό στην περίπτωσή μας ερωτικό στοιχείο. Έτσι, μέσω της ποίησης των εικόνων και της επιλογής των σκηνών, η ανάγνωση διοχετεύεται σε πολλά ηλικιακά επίπεδα.
Ήδη από το εξώφυλλο, ο κεντρικός ήρωας σαν Άτλαντας σηκώνει μια, πράγματι «αληθινή», φέτα καρπουζιού που υποδηλώνει μια ολόκληρη εποχή με τις ομορφιές και τα σύμβολά της. Είναι εκπληκτικής ομορφιάς και δύναμης εκείνη η εικόνα, στις μέσα σελίδες, του κόκκινου χυμού του καρπουζιού, του συνυφασμένου με την καλοκαιρινή κάψα, που σαν κύμα θαλάσσης ή έρωτα τινάζεται αφρισμένο ή εκείνη που ο Ορφέας με τη γοργόνα του, ανάμεσα σε φρούτα και ψάρια, κρατώντας το φεγγάρι, χαρούμενοι και με ποιητικές κινήσεις ανιχνεύουν αισθήσεις και συναισθήματα. Ή άλλες εικόνες, αληθινοί ζωγραφικοί πίνακες, που αποτυπώνουν μια υπερρεαλιστικά καταιγιστική θέαση των αισθήσεων που συμπράττουν κάθε φορά με τις εποχές και τις διαθέσεις τους, αλλά και με εκείνες του πρωταγωνιστή Ορφέα που, σε διακειμενική αντίθεση με το μυθικό πρόσωπο, έχει την «τύχη» να δει την «Αφροδίτη» του από το βάθος της θάλασσας στον «επάνω» κόσμο. Άλλωστε, η κάθε εικόνα του βιβλίου αποτελεί και μια αφήγηση μαγικού ρεαλισμού. Ο ήρωας, στο κείμενο αλλά πολύ περισσότερο στις εικόνες, με τη συνέργεια της φύσης και του τυχαίου, υπερβαίνει κάθε φορά την αδυναμία του και νικώντας τα εμπόδια αθωώνει και εξαγνίζει την πράξη του, για να την ανυψώσει έπειτα στο πλαίσιο του κόσμου που ονειρεύεται.
Τέλος, το συγκεκριμένο βιβλίο ως αντικείμενο αξίζει να αποκτηθεί, καθώς είναι από εκείνα τα βιβλία που τα χαίρεσαι επιπλέον και σα στοιχεία κορυφαίας αισθητικής (χοντρό ματ χαρτόνι ως εξώφυλλο, ωραίο εσωτερικά χαρτί, χρώματα εντυπωσιακά με ουσία και βάθος καλλιτεχνικής σύλληψης, πολύ μεγάλο σχήμα) και που ενισχύουν την πεποίθηση ότι με τίποτα το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν είναι δυνατόν να ξεπεράσει το αισθητικά άρτιο χειροπιαστό και «ιδιοκτησιακό» βιβλίο. κείμενο: Γιάννης Σ. Παπαδάτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου