Μπορούν οι ηττημένοι να είναι ευτυχισμένοι; Με αυτό το ερώτημα προσπαθώ να αναμετρηθώ στα Λιβάδια από ασφοδίλι. Δεν πρόκειται για κάποιο λογοτεχνικό πείραμα ή ένα ρητορικό ερώτημα, αλλά για μια γνήσια αγωνία.
Για να αντιμετωπίσω τις ξαφνικές και βίαιες αλλαγές που σαρώνουν την καθημερινότητά μας, στρέφομαι στα βιβλία, πρώτα ως αναγνώστης και μετά ως συγγραφέας, γιατί θεωρώ ότι η λογοτεχνία υπερέχει της πραγματικότητας. Όχι πως πρέπει να είναι αποκομμένη και απόμακρη από όσα συμβαίνουν γύρω μας. Το αντίθετο, μάλιστα. Έχει τη δύναμη να σε θέτει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου, τις βαθύτερες ανασφάλειές σου, να σε μεταφέρει σε μια άλλη σφαίρα,όπου μακριά από τους φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας που λειτουργούν σαν περισπασμοί, μπορείς να βρεθείς αντιμέτωπος με τα σημαντικά ερωτήματα που αφορούν την ύπαρξη και την ευτυχία σου.
Τα Λιβάδια από ασφοδίλι είναι το χρονικό της πτώσης και της ανάτασης του Παντελή, ενός ανθρώπου με απλά όνειρα και μικρές φιλοδοξίες, ο οποίος αδυνατεί να κατανοήσει πώς μια συλλογική τραγωδία μπορεί να καταστρέψει κάποιον που πάντα είχε τη σύνεση να παραμένει αμέτοχος. Αυτό που με απασχολεί κυρίως είναι πώς μπορεί ένας συνηθισμένος άνθρωπος, όχι ένας πεφωτισμένος λογοτεχνικός ήρωας, να βρει τον τρόπο να ζήσει με αξιοπρέπεια –κι όχι απλώς να επιβιώσει– όταν ό,τι θεωρεί δεδομένο κι αδιαπραγμάτευτο έχει καταρρεύσει κι εκείνος έχει συρθεί βίαια σε μια σκληρή πραγματικότητα, η οποία του είναι άγνωστη και τον τρομάζει.
Οι «ηττημένοι», οι άνθρωποι του περιθωρίου, δεν είναι ούτε αγαθοί, ούτε φαύλοι εξ ορισμού. Είναι απλώς άνθρωποι, δηλαδή φορείς και του καλού και του κακού. Η λογοτεχνία λοιπόν οφείλει να είναι δίκαιη απέναντί τους κι όχι να τους σκιαγραφεί ως καρικατούρες.
Το πλαίσιο μέσα στο οποίο εξελίσσεται το μυθιστόρημα παρομοιάζεται με τους ασφόδελους λειμώνες, τον τόπο ανάμεσα στον Παράδεισο και την Κόλαση όπου, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, παγιδεύονταν οι ψυχές των ανθρώπων που δεν ήταν ούτε πολύ καλοί, ούτε πολύ κακοί. Οι χαρακτήρες αυτού του βιβλίου είναι άστεγοι, δηλαδή άνθρωποι που έχουν παγιδευτεί στο καθαρτήριο της ζωής και έχουν καταδικαστεί από τους συνανθρώπους τους στη Λήθη. Ζουν ανάμεσά μας, αλλά τους αποφεύγουμε και προσπαθούμε να τους ξεχάσουμε, γιατί αυτοί οι άνθρωποι που βρέθηκαν ξαφνικά στο περιθώριο είναι η αντανάκλαση της κοινωνίας μας, είναι ζωντανή εικόνα από ένα πιθανό δικό μας μέλλον.
 |
| Λιβάδια από ασφοδίλι Βασίλης Δανέλλης Καστανιώτης 160 σελ. Τιμή € 9,58 |
Η επικαιρότητα, ωστόσο, λειτουργεί μόνο ως αφορμή και δεν είναι αυτή καθεαυτή ο κεντρικός προβληματισμός του μυθιστορήματος. Ο Παντελής θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει το ίδιο υπαρξιακό ταξίδι μέσα από έναν άλλο δρόμο, ξεκινώντας από μια διαφορετική αφετηρία, την οποία θα σηματοδοτούσε μια άλλη ξαφνική αλλαγή που θα κλόνιζε τη γερά δομημένη ζωή του. Μια τέτοια αλλαγή θα μπορούσε να είναι μία φυσική καταστροφή, κάποια αρρώστια ή ακόμα κι ένας πόλεμος, οτιδήποτε δηλαδή θα διέλυε τις βεβαιότητες που οικοδομούμε πάνω σε πήλινες κολόνες και θα ανάγκαζε τον χαρακτήρα του μυθιστορήματος να ψάξει να βρει νέα κίνητρα και να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητες και τους στόχους του. Γι' αυτόν τον λόγο έχω επιλέξει συνειδητά να μη χρησιμοποιήσω ούτε μία φορά στο κείμενο τη λέξη «κρίση».
Δεν γράφω όμως μόνο για να εκφράσω τις ανησυχίες και τις αγωνίες μου, αλλά και για να πάρω θέση δίπλα σε όσους η Ιστορία αγνοεί, γιατί πιστεύω ότι η λογοτεχνία πρέπει να δίνει φωνή σε όσους δεν έχουν, να προσπαθεί να τους κατανοήσει και να τους προσφέρει όχι οίκτο, αλλά αυτό που πραγματικά έχουν στερηθεί και ζητάνε: ίση μεταχείριση. Οι «ηττημένοι», οι άνθρωποι του περιθωρίου, δεν είναι ούτε αγαθοί, ούτε φαύλοι εξ ορισμού. Είναι απλώς άνθρωποι, δηλαδή φορείς και του καλού και του κακού. Η λογοτεχνία λοιπόν οφείλει να είναι δίκαιη απέναντί τους κι όχι να τους σκιαγραφεί ως καρικατούρες.
Αυτή ακριβώς είναι η πρόθεσή μου στα Λιβάδια από ασφοδίλι. Στις σελίδες του υπάρχουν στωικοί και ανυπόμονοι χαρακτήρες, βασανισμένοι βασανιστές, νικητές που έχουν αποδεχθεί την ήττα τους, μετανάστες θύματα αλλά και θύτες, δυστυχισμένοι κι ευτυχισμένοι άνθρωποι. Βεβαίως η πρόθεσή μου μεν αγαθή, το αποτέλεσμα όμως θα κριθεί από τους αναγνώστες του βιβλίου. κείμενο: Βασίλης Δανέλλης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου