Ο Πορτογάλος συγγραφέας και καλλιτέχνης Αφόνσου Κρουζ (γενν. 1971) έχει εκδώσει πάνω από σαράντα βιβλία, μεταξύ των οποίων μυθιστορήματα, δοκίμια και άλλα μη μυθοπλαστικά έργα, εικονογραφημένα άλμπουμ και βιβλία για παιδιά και νέους, τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πάνω από είκοσι γλώσσες. Επίσης, είναι ποιητής, εικονογράφος, κινηματογραφιστής και μέλος του μουσικού συγκροτήματος The Soaked Lamb. Έχει τιμηθεί με το λογοτεχνικό βραβείο Maria Rosa Colaço, το μεγάλο βραβείο διηγήματος Castelo Branco, το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Βραβείο Autores/SPA (δύο φορές, σε διαφορετικές κατηγορίες), το βραβείο Fernando Namora, το Βραβείο Εθνικού Ιδρύματος για το Παιδικό και Νεανικό Βιβλίο της Βραζιλίας, το μεγάλο βραβείο ταξιδιωτικής λογοτεχνίας Maria Ondina Braga της Πορτογαλικής Εταιρείας Συγγραφέων, το βραβείο Bertrand και το Εθνικό Βραβείο Εικονογράφησης. Ο Αφόνσου Κρουζ βρέθηκε στην Αθήνα για να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ με αφορμή το βιβλίο του Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα (μτφρ. Νίκος Πρατσίνης, εκδ. Στιγμός), κι έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία για την ακόλουθη συνέντευξη εκ του σύνεγγυς μαζί του.
Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεστε την Αθήνα;
Ναι, είναι η πρώτη μου φορά εδώ, ωστόσο στο παρελθόν έχω βρεθεί στο όρος Άθως στη Χαλκιδική.
Αν κάποιος διαβάσει το βιογραφικό σας, αντιλαμβάνεται ότι είστε ένας πολυδιάστατος δημιουργός. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Είμαι φανατικός αναγνώστης βιβλίων σε όλη μου τη ζωή, από τα παιδικά μου χρόνια μέχρι σήμερα – νιώθω την ανάγκη να διαβάζω, οπότε η ενασχόληση με το διάβασμα με οδήγησε με αβίαστο τρόπο στη συγγραφή. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2000-2010 στην Πορτογαλία είχαμε μια προβληματική κυβέρνηση και εκείνον τον καιρό διατηρούσα ένα ιστολόγιο που γνώρισε τεράστια επιτυχία, κι έπειτα συνέχισα να ασχολούμαι συστηματικά με το γράψιμο. Το διάβασμα ήταν η βάση μου για τη συγγραφή, αλλά χρειάζεται να συμβεί και κάτι που θα σε ωθήσει να στραφείς σε αυτή.
Έχετε δημιουργήσει πολλά διαφορετικά είδη έργων. Πώς διαλέγετε με τι θα ασχοληθείτε κάθε φορά;
Ποτέ δεν σκέφτομαι το κοινό στο οποίο απευθύνομαι, αλλά την ιστορία αυτή καθαυτήν. Μερικές φορές έχω μια ιδέα που μπορεί να διαβαστεί από παιδιά, κάποιες φορές όχι. Επίσης, ως εικονογράφος δημιουργώ μία εικόνα στο μυαλό μου και μετά προχωράω στη συγγραφή γύρω από αυτή. Οι εικόνες δεν έχουν χρόνο, είναι εκεί σταθερές, τις κοιτάς και αντιλαμβάνεσαι ό,τι βρίσκεται σε αυτές, σε αντίθεση με τον γραπτό λόγο, όπου πρέπει να περιγράψεις τα πάντα για να δει ο αναγνώστης αυτό που θέλεις να δει και να αντιληφθεί αυτό που θέλεις να πεις.
Nιώθω την ανάγκη να διαβάζω.
Σχετικά με το βιβλίο Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα, πιστεύετε ότι όλοι μας ψάχνουμε μια «Ιερουσαλήμ»;
Το κυρίως θέμα της ιστορίας και εκεί που ήθελα εγώ να στοχεύσω είναι ότι όταν αγαπάς κάποιον τόσο πολύ, όπως η αγάπη ενός παιδιού προς τη γιαγιά του, μπορείς να κάνεις τα πάντα για να τον ευχαριστήσεις, να χτίσεις ακόμη και μια «Ιερουσαλήμ» για χάρη του. Συγκεκριμένα, η θεματική αυτού του βιβλίου δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς και η δική μου γιαγιά είχε αυτή την επιθυμία, να επισκεφτεί έστω μια φορά στη ζωή της την Ιερουσαλήμ, κάτι που δυστυχώς δεν κατάφερε. Επομένως, το να γράψεις ένα βιβλίο γι’ αυτό είναι κι ένα δείγμα της αγάπης που νιώθεις για ένα κοντινό σου πρόσωπο, προσφέροντάς του την εκπλήρωση της επιθυμίας του με τα δικά σου μέσα.
Πώς διαλέγετε τη θεματική του κάθε βιβλίου;
Με ενδιαφέρουν πάρα πολύ οι ιστορίες που ακροβατούν μεταξύ του καλού και του κακού, χωρίς να έχουν ξεκάθαρη πλευρά προτίμησης, καθώς αυτό το αφήνω στη γνώμη του κάθε αναγνώστη. Γενικότερα, μου αρέσουν τα πιο «ανοιχτά» θέματα προς εξέταση και συζήτηση. Για παράδειγμα, στο τελευταίο μυθιστόρημά μου η ιστορία διαδραματίζεται την περίοδο που υπήρχε το τείχος του Βερολίνου, κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60, και αφορά το γεγονός ότι οι άνθρωποι είχαν χωριστεί στις δύο πλευρές της πόλης, χωρίς να μπορούν να δουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Ο πατέρας μου βρισκόταν εκεί για σπουδές και κάποια στιγμή άκουσε μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία για ένα ζευγάρι: είχαν χωριστεί λόγω του τείχους και ο άντρας, μέσα στην απόγνωσή του, βρήκε μια κοπέλα που έμοιαζε στη σύντροφό του, πέρασε τα σύνορα με αυτήν, πήρε τα χαρτιά της και κατάφερε έτσι να ταξιδέψει πίσω με τη γυναίκα του στη διάρκεια της απαγόρευσης. Από τη μία έχουμε κάτι πολύ καλό, την αγάπη και τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτήν, και από την άλλη κάτι λάθος, όπως η παράνομη μετακίνηση. Αυτό ακριβώς το είδος ιστοριών είναι που μ’ ενδιαφέρει πάρα πολύ και θέλω να προβάλω κι εγώ μέσω της δουλειάς μου.
Πώς διαχωρίζετε τον τρόπο δημιουργίας σας, δεδομένου ότι έχετε τόσο πολλές και διαφορετικές ιδιότητες;
Εξαρτάται, καμιά φορά το αποτέλεσμα έρχεται με το πάντρεμα δύο διαφορετικών τρόπων δημιουργίας, όπως π.χ. για να δημιουργηθεί ένα τραγούδι απαιτείται και η συγγραφή των στίχων και η σύνθεση της μουσικής. Σε γενικές γραμμές, η βασική διαφορά με τα υπόλοιπα είναι ότι η συγγραφή είναι αυτή που ξεχωρίζει, επειδή αποσπά όλη σου την προσοχή, τόσο στο κομμάτι της δημιουργίας όσο και της ανάγνωσης, κι επίσης επειδή είναι μια πολύ προσωπική και μοναχική διαδικασία, σε αντίθεση με τη μουσική ή την κινηματογράφηση, όπου απαιτείται ένας αριθμός ατόμων να εργαστεί, να συνεργαστεί και να δημιουργήσει, ώστε να ολοκληρωθεί ένα έργο.
Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, κατά τη γνώμη σας, για να καλλιεργήσουμε τη φιλαναγνωσία;
Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση, που ως πατέρας δύο παιδιών με απασχολεί συχνά. Πιστεύω ότι δεν μπορείς να αναγκάσεις κανέναν να διαβάσει αν δεν το θέλει, οπότε κατά την άποψή μου κάποιος γίνεται αναγνώστης όταν δοκιμάζει και επιτέλους βρίσκει αυτό που πραγματικά τον ενδιαφέρει. Για παράδειγμα, έχω δύο φίλους συγγραφείς οι οποίοι αρχικά δεν διάβαζαν καθόλου, αλλά όταν βρέθηκαν ως ασθενείς στο νοσοκομείο, ξεκίνησαν να διαβάζουν κάτι για να απασχοληθούν και στη συνέχεια έγιναν συστηματικοί αναγνώστες και οδηγήθηκαν στη συγγραφή. Έκτοτε, αστειευόμενοι λέμε ότι αν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το διάβασμα, μπορεί να πάει στο νοσοκομείο.
Έχοντας παρατηρήσει ότι ταξιδεύετε συχνά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εμπνέεστε από τα ταξίδια σας ανά τον κόσμο;
Ναι, μερικές φορές γυρίζω με κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες ή ιδέες από τις επισκέψεις μου σε διάφορες χώρες του κόσμου. Δεν είναι αυτός ο κύριος σκοπός των ταξιδιών μου, αλλά είναι κάτι καλοδεχούμενο. Μερικά από τα βιβλία μου βασίζονται σε ιστορίες που άκουσα σε μέρη που επισκέφτηκα ή ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν εκεί, όπως είναι οι εξεγέρσεις στη Χιλή, την οποία έχω επισκεφτεί δύο φορές. Σίγουρα, έχω ανοιχτά τα αυτιά μου για ενδιαφέρουσες ιστορίες οπουδήποτε κι αν βρίσκομαι.
Aν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το διάβασμα, μπορεί να πάει στο νοσοκομείο.
Έχετε σκεφτεί ποτέ να γράψετε μια ιστορία για την Ελλάδα ή μια ιστορία που να διαδραματίζεται εδώ;
Ναι, η χώρα σας είναι γεμάτη από ιστορίες και μέρη για τα οποία θα μπορούσαν να γραφτούν ενδιαφέροντα βιβλία. Επίσης, ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς είναι ο Νίκος Καζαντζάκης – και ένας από τους λόγους που αγαπώ την Ελλάδα.
Έχετε κάποιο συγγραφικό τελετουργικό;
Έχω μάθει να γράφω παντού, ειδικά τη νύχτα όταν κοιμούνται τα παιδιά (γέλια). Γενικότερα, πάντως, δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα ή μέρος συγγραφής, καθώς κάποιους μήνες μέσα στη χρονιά ταξιδεύω, οπότε γράφω όπου και όποτε βρω χρόνο.
Έχετε κάποια συμβουλή για τους επίδοξους συγγραφείς;
Κάπου είχα διαβάσει ότι υπάρχουν δύο κανόνες για να γίνεις συγγραφέας. Πρώτον, να γράφεις, και δεύτερον, να τελειώνεις αυτό που γράφεις. Η βασικότερη συμβουλή μου όμως είναι να διαβάζεις, αυτό είναι το κλειδί κατά τη γνώμη μου. Δεν μπορούν να γίνουν όλοι οι αναγνώστες συγγραφείς, όμως είναι πολύ δύσκολο να ασχοληθείς με τη συγγραφή χωρίς να έχεις διαβάσει και να διαβάζεις άλλα έργα.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Αυτή τη στιγμή ασχολούμαι με ένα πρότζεκτ που μου έχει ανατεθεί για τα 50 χρόνια από την επανάσταση και την πτώση της δικτατορίας στην Πορτογαλία, 1974-2024, που θα έχει τη μορφή μυθιστορήματος και θα διαδραματίζεται 25 χρόνια πριν και 25 χρόνια μετά την 25η Απριλίου, που σηματοδότησε το τέλος της δικτατορίας. Είναι πραγματικά μεγάλη τιμή για μένα, γιατί στη χώρα μου αυτή η ημερομηνία σημαίνει πολλά για όλο τον πορτογαλικό λαό.
Έχετε κάποιο μήνυμα για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό;
Ευχαριστώ πολύ τους Έλληνες αναγνώστες, ελπίζω να διαβάσουν τις ιστορίες μου και να τους μιλήσουν εκ μέρους μου.
Ο Ιησούς Χριστός έπινε μπίρα
Afonso Cruz
Μετάφραση-Σημειώσεις: Νίκος Πρατσίνης
Στιγμός
σ. 272
ISBN: 978-618-5640-05-7
Τιμή: 15,00€
Χρήστος Ιωάννου, δημοσιογράφος
https://diastixo.gr/sinentefxeis/xenoi/20682-alfonso-cruz-xristo-ioannoy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου