- Μάνος Κοντολέων
Γεννημένη στον Ιρλανδία το 1968, η Κλερ Κίγκαν είναι σήμερα μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες παρουσίες στον χώρο των αγγλόφωνης λογοτεχνίας. Και η αναγνώριση αυτή έχει έρθει από την πρώτη κιόλας συλλογή της, που κυκλοφόρησε το 1999 και που στη χώρα μας μόλις πρόσφατα μεταφράστηκε, μετά τη μεγάλη επιτυχία που το ελληνικό αναγνωστικό κοινό επεφύλαξε στα άλλα της βιβλία, Μικρά πράγματα σαν κι αυτά, Τα τρία φώτα και Πολύ αργά πια.
Τα βιβλία της Κλερ Κίγκαν έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες, έχουν τιμηθεί με σημαντικά βραβεία κι έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο. Σαφέστατα μπορεί κανείς να ισχυριστεί πως είναι και η ίδια μια σημαντική εκπρόσωπος της ιρλανδικής λογοτεχνίας – θυμίζω κάποιους μόνο από τους συγγραφείς της: Τζέιμς Τζόις, Όσκαρ Ουάιλντ, Σάμιουελ Μπέκετ, Σεμπάστιαν Μπάρι κ.ά.
Η Κλερ Κίγκαν είναι συγγραφέας της σύντομης φόρμας – εννοώ πως είτε γράφει μυθιστόρημα/νουβέλα, είτε διηγήματα, επιλέγει έναν τρόπο αφήγησης όπου η πλοκή απλώνεται σε λίγες σελίδες. Περισσότερο την ενδιαφέρει να υπονοήσει συναισθήματα βαθιά κρυμμένα, παρά να καταγράψει γεγονότα και αντιδράσεις.
Κι αυτή η τεχνική της είναι σαφής από το πρώτο της κιόλας βιβλίο – τη μοναδική έως τώρα συλλογή διηγημάτων της, Ανταρκτική. Οι χώροι όπου θα ξεναγήσει τον αναγνώστη της είναι οι επαρχίες της Ιρλανδίας ή κάποιες απομονωμένες περιοχές της Βόρειας Αμερικής. Στην ουσία, είναι συγγραφέας της υπαίθρου και των απόμακρων κωμοπόλεων, καθώς αναζητά αποτυπώματα της φύσης για να πλησιάσει τον ψυχισμό των ανθρώπων.
Το αγόρι σωπαίνει. Πίσω από την ασφάλεια των ώμων της, αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο. Πέρα από κείνη, τίποτα. Μόνο βαθιά, μαύρα νερά και από κάτω ένας κόσμος απαλής, βελούδινης λάσπης. Ατέλειωτη λάσπη, βαθιά όσο δύο άντρες ο ένας πάνω στον άλλο.
Στο συγκεκριμένο βιβλίο κυριαρχούν οι αναζητήσεις γυναικείων αδιεξόδων, που παρουσιάζονται άλλοτε από τις ίδιες τις πρωταγωνίστριες, άλλοτε και από παιδιά που με κάποιον τρόπο συνδέονται με μια γυναικεία παρουσία. Υπάρχει μια συνεχής περιπλάνηση στον ψυχισμό των απλών αυτών γυναικών, στα όνειρά τους, στην τραυματισμένη παιδικότητά τους, στους έρωτές τους – εξεγερμένους ή καταπιεσμένους. Με προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις, με φράσεις ιδιαίτερα δουλεμένες, η Κίγκαν μεταφέρει την ποιητική ενόραση μέσα στην πεζογραφία και συνθέτει μια καθαρή γυναικεία οπτική:
Το βράδυ βάζουμε τα καλά μας. Η μαμά φοράει ένα σκούρο κόκκινο φόρεμα, στο χρώμα της βραχυκέρατης αγελάδας. Το δέρμα της είναι γεμάτο φακίδες, λες και κάποιος βούτηξε μια οδοντόβουρτσα σε μπογιά και την πιτσίλισε. Μου ζητάει να της κουμπώσω το μαργαριταρένιο κολιέ. Παλιά στεκόμουν όρθια πάνω στο κρεβάτι για να το κάνω αυτό, τώρα όμως είμαι ψηλή, το πιο ψηλό κορίτσι στην τάξη μου· μας μέτρησε ο διευθυντής. Η μαμά είναι ψηλή και λεπτή, όμως το δέρμα στα χέρια της είναι σκληρό. Αναρωτιέμαι αν κάποτε θα μοιάζει στην Μπρίντι Νοξ, μισή άντρας, μισή γυναίκα.
Περισσότερο την ενδιαφέρει να υπονοήσει συναισθήματα βαθιά κρυμμένα, παρά να καταγράψει γεγονότα και αντιδράσεις.
Η καθημερινότητα, λοιπόν, αποκαλύπτει τα δικά της μυστικά, ενώ στο κάθε διήγημα έχει εισχωρήσει μια υποδόρια απειλή – το παραπάνω απόσπασμα το ακολουθεί αυτό εδώ:
Ο μπαμπάς δεν φτιάχνεται. Δεν τον έχω δει ποτέ να κάνει μπάνιο ή να πλένει τα μαλλιά του· απλώς αλλάζει καπέλο και παπούτσια. Τώρα χώνει το κεφάλι του μέσα στο καλό του καπέλο και φοράει τα παπούτσια του. Είναι μεγάλα, μαύρα παπούτσια που τα αγόρασε όταν πούλησε το κριάρι.
Με κάποιες τέτοιες τεχνικές αφήγησης η Κίγκαν με την πρώτη της κιόλας εμφάνιση –υπενθυμίζω πως η συγκεκριμένη συλλογή πρωτοκυκλοφόρησε το 1999– έδωσε το ιδιαίτερο παρών της στη λογοτεχνία μιας χώρας που έτσι κι αλλιώς έχει σφραγίσει και συνεχίζει να καθορίζει την αγγλόφωνη λογοτεχνία. Η συνέχεια επιβεβαίωσε την άποψη κοινού και κριτικής πως η συλλογή Ανταρκτική σίγουρα ήταν έργο ενός ταλέντου που θα μπορεί να προξενεί ανατριχίλες, όπως ακριβώς… «Ένα κρύο αεράκι γλιστράει κάτω από τη σχισμή της πόρτας».
Η μετάφραση της Μαρτίνας Ασκητοπούλου έχει απόλυτα εξοικειωθεί με το συγγραφικό ύφος της Κλερ Κίγκαν και με άνεση το μεταφέρει στη γλώσσα μας.
Ανταρκτική
Claire Keegan
μετάφραση: Μαρτίνα Ασκητοπούλου
Μεταίχμιο
σ. 296
ISBN: 978-618-03-4162-1
Τιμή: 15,50€
Μάνος Κοντολέων συγγραφέας και κριτικός
https://diastixo.gr/kritikes/xenipezografia/24003-claire-keegan-adartiki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου