«Παρέλαβον Ηφαιστίωνος Ηρώον»

Σε μια συγκλονιστική αποκάλυψη προχώρησε ηΚατερίνα Περιστέρη, καθώς παρουσίασε μέρος της ζωγραφιστού επιστυλίου, που ήταν τοποθετημένο στον τάφο της Αμφίπολης.

Μεταξύ άλλων η κ. Περιστέρη, πρόβαλλε  μέρος του επιστυλίου, το οποίο δείχνει έναν Μακεδόνα ιππέα, σε σκηνή μάχης και ακριβώς δίπλα απεικονίζεται μία υπερμεγέθη λεοντοκεφαλή, σαν αυτή που είχε στο κράνος του ο Μέγας Αλέξανδρος.

Πρόκειται για κομμάτι από την ζωή του ήρωα , που περιγράφει η συγκεκριμένη ζωφόρος.

Σε άλλο σημείο φαίνονται δύο υδρίες και μία Σφίγγασαν αυτή που είναι γλυπτή στην είσοδο του τάφου που τις φυλάει. Για τις δύο υδρίες μπορεί να υποθέσει κανείς, ότι έχουμε να κάνουμε με δύο νεκρούς στον συγκεκριμένο τάφο, αφού δύο είναι και οι Κένταυροι που την φυλάνε. Χαρακτηριστικό είναι ότι το κόκκινο πανί, που παρουσιάζεται στις σκηνές,έχει χρώμα βασιλικό. 

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα της ανασκαφής στηνΑμφίπολη, κ. Μιχάλη Λεφαντζή, ο οποίος έκανε μία εκτός προγράμματος τοποθέτηση στην εκδήλωση του ΑΠΘγια τον Τύμβο Καστά, ήταν ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος που έδωσε την παραγγελία για την κατασκευή του μνημείου. Και την έδωσε στον κορυφαίο αρχιτέκτονα της εποχής του, τον Δεινοκράτη. 

Κατά τον κ. Λεφαντζή, όπως και την κυρία Περιστέρη, δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο αμφισβήτησης ότι το μνημείο της Αμφίπολης είναι της ελληνιστικής εποχής.

Συμβόλαια παραλαβής ταφικού έργου

Την ίδια ώρα η Περιστέρη έδωσε στην δημοσιότητα και μία επιγραφή που λέει τα εξής:

«Παρέλαβον Ηφαιστιώνος» που πιστοποιεί την «εργολαβία» του έργου που φαίνεται πως έγινε με εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και σε εκτέλεση του Δεινοκράτη. Με αυτή την επιγραφή φαίνεται πως πρόκειται για ηρώο του Ηφαιστίωνα, που ήταν το νο 2 της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου

http://www.parapolitika.gr/article/322327/vomva-peristeri-mnimeio-tis-amfipolis-einai-iroo-toy-ifaistiona

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΘΗΝΑ 2015

ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΘΗΝΑ 2015

Παρουσία – Μοίρασμα - Διαδικασία

ο Δήμος Αθηναίων και ο Ο.Π.Α.ΝΔ.Α. δίνουνΒΉΜΑ σε νέες δημιουργίες

30 Σεπτεμβρίου – 4 Οκτωβρίου 2015

ανοικτός θεατρικός χώρος λόφου του Στρέφη

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (Ε.Κ.Δ.Ι.Θ.) σε συνεργασία με τονΟργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων πραγματοποιούν για τρίτη συνεχή χρονιά το φεστιβάλ Έκφραση Αθήνα 2015, ο Δήμος Αθηναίων δίνει βήμα σε νέες δημιουργίες από τις 30 Σεπτεμβρίου έως τις 4 Οκτωβρίου, με παραστάσεις θεάτρου, χορού και περφόρμανς στον ανοικτό θεατρικό χώρο του λόφου του Στρέφη και ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Η θεματική του φετινού φεστιβάλ κινείται στους άξονες Παρουσία–Μοίρασμα–Διαδικασία. Στόχος της φετινής διοργάνωσης είναι η ανάδειξη της σχέσης ανάμεσα στα διαφορετικά είδη τέχνης στο δημόσιο-ανοικτό χώρο του λόφου του Στρέφη, με σκοπό την προαγωγή ενός γόνιμου διαλόγου με τον δημότη.

Μετά από τη διαδικασία ανοικτής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς ομάδες-εταιρείες θεάτρου, χορού και περφόρμανς το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ. ανακοίνωσε τα αποτελέσματα των επιλεγμένων σχημάτων που θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους στην τρίτη διοργάνωση του φεστιβάλ Έκφραση Αθήνα.

Το φεστιβάλ, μέσα από την παρουσίαση νέων δημιουργιών θεάτρου, χορού και περφόρμανς, αποσκοπεί σε μία συστηματική οργάνωση, που συνιστά την υποδομή για τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία πάντα με το Ε.Κ.Δ.Ι.Θ. αλλά και στην ανάδειξη-επαναδραστηριοποίηση ανοικτών-υπαίθριων χώρων του αστικού ιστού στα όρια του Δήμου Αθηναίων. Με ελεύθερη είσοδο για τους δημότες αλλά και επισκέπτες της πόλης, προβάλλεται η δυναμική παρουσίαση νέων δημιουργιών των παραστατικών τεχνών.

Το Φεστιβάλ Έκφραση Αθήνα απέκτησε το 2015 το EFFE Festival Label από το ΠρόγραμμαEFFE – Europe for Festivals, Festivals for Europe. Πρόκειται για μια νέα Ευρωπαϊκή πλατφόρμα που δημιουργήθηκε προσφάτως και έχει ως στόχο να φέρει σε επαφή καλλιτεχνικά/πολιτιστικά Φεστιβάλ τα οποία έχουν ως γνώμονα τη  δέσμευση στις τέχνες και τις κοινότητές τους. Με γνώμονα την προώθηση όσο το δυνατόν περισσοτέρων Φεστιβάλ, το EFFE είναι ένα νέο δίκτυο που συνδέει κομβικά σημεία, πολιτιστικά Δίκτυα και Φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΘΗΝΑ 2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ

Παρουσία – Μοίρασμα – Διαδικασία

Ο Δήμος Αθηναίων και ο Ο.Π.Α.Ν.Δ.Α. δίνουν βήμα σε νέες δημιουργίες

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου, ώρα έναρξης 20:30

Ευμενίδες του Αισχύλου από το ΑΛΦΑ Ινστιτούτο Πολιτισμού

Παρουσίαση υπό την μορφή Θεατρικού Αναλογίου

Η τραγωδία Ευμενίδες αποτελεί το τρίτο έργο της Ορέστειας, της μοναδικής σωζόμενης αρχαίας τριλογίας. Στο έργο του αυτό, με μεστή και συναρπαστική δραματική δομή, ο Αισχύλος καταφέρνει, μέσω έγκλησης, να μετατρέψει τη φυσιογνωμία των Ερινύων από εκδικητικές θεότητες σε Ευμενίδες, προσιτές προς παράκληση για επιείκεια από τον λαό.

Μετάφραση: Ιωάννης Γρυπάρης

Προσαρμογή: Νικόλας Ταρατόρης, Θοδωρής Σκούρτας, Αλέξανδρος Ζαχαρέας

Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Νικόλας Ταρατόρης

Χορογραφία-Κινησιολογία: Αλέξανδρος Ζαχαρέας

Σκηνικά-Κοστούμια: Μαρία Δημητριάδη

Μουσική: Τάκης Τζουνάκος

Φωνητική: Όλγα Πάσχου

Κατασκευή εκμαγείων μάσκας: Γιάννης Ζημιανίτης

Εικαστική προσαρμογή μάσκας-κατασκευή εξαρτημάτων: Μαρία Δημητριάδη

Κατασκευή κάλπης: Πίνκα Νάντη

Ερμηνεύουν: Ειρήνη Δρίβα, Αλέξανδρος Ζαχαρέας, Κατερίνα Θεοδώρου,

Βίβιαν Ιωάννου, Μαριλένα Καμπιώτη, Λιούμπα Κριβοχίζα, Πίνκα Νάντη, Ιωάννα Σκόρδου, Θοδωρής Σκούρτας, Λιάνα Τσαγγούρη

Διάρκεια παρουσίασης: 60’

Πέμπτη 1^η Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 20:30

Λίλιθ; από την ΤΑΤΟΥ Αστική Εταιρεία

Η παράσταση «Λίλιθ;» εμπνευσμένη από μονολόγους ηρωίδων από το αρχαίο δράμα μέχρι το σύγχρονο θέατρο, φέρνει στο προσκήνιο τη γυναίκα, την πορεία της μέσα στο χρόνο, τους ρόλους της και ειδικότερα την εξουσία αλλά και τη βία που της ασκείται. 

Συρραφή μονολόγων των: Ρέιτσελ Κόρι, Σοφοκλή, Ευριπίδη

Σκηνοθεσία-δραματουργική επεξεργασία-σκηνική επιμέλεια: Μανώλης Ιωνάς

Φωτογραφίες: Σωτήρης Γεωργιάδης

Ερμηνεία-χορογραφία-πρωτότυπη μουσική: Τατού Δέδε

Διάρκεια παράστασης: 50΄

Πέμπτη 1^η Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 22:00

The Dream of my Dream από το χοροθέατρο Λυδία Λίθος

Πώς το όνειρο ενός άνδρα είναι το όνειρο ενός παιδιού και πως η ζωή ενός ενήλικα μπορεί να επιστρέψει πίσω στην παιδική ηλικία; Ένας χορευτής, μια τρομπέτα και τέσσερις πράξεις, όπου το όνειρο γίνεται πραγματικότητα ενός ιδανικού εαυτού, όπου το παιδί και ο άντρας, ο άντρας και το αγαπημένο του cartoon συνυπάρχουν.

Κείμενο-Σκηνοθεσία-Χορογραφία: Φένια Αποστόλου

Βοηθός χορογράφου: Γαλήνη Γυρτάτου

Κοστούμια-Φωτισμοί: Ευδοκία Βεροπούλου

Μουσική-live σαξόφωνο: Ορέστης Ζυρίνης

Φωτογραφία: Χρήστος Μαθιουδάκης

Ειδικές κατασκευές: Δημήτριος Φίλιος

Βοηθός παραγωγής: Σταύρος Ράγιας

Ερμηνεία: Αλέξανδρος Σταυρόπουλος 

Διάρκεια παράστασης: 18΄ 

Παρασκευή 2 Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 20:30

Οι 7 Κλαίουσες από την Αστική μη κερδοσκοπική A priori

Επτά γυναίκες εξομολογούνται. Επτά θανάσιμα κωμικοτραγικές φιγούρες, από διαφορετικά μέρη και εποχές, αφηγούνται τις σκοτεινές ιστορίες τους. Ένα ταξίδι στην ψυχοσύνθεση της γυναίκας-δολοφόνου, με χιούμορ, μουσική, αφήγηση και έμμετρο λόγο.

Σύλληψη: Όλγα Κωστάκη

Κείμενο: Ομάδα Μανταμίτσες

Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μούτσης

Σκηνικά: David Negrin

Κοστούμια: Κική Μήλιου

Χορογραφία: Χριστίνα Φωτεινάκη

Μουσική: Γιάννης Οικονόμου

Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου

Γραφιστικά: Αλέξανδρος Καραβάς

Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης

Ερμηνεύουν: Στέλλα Γεωργουλέα, Αναστασία Δημοπούλου, Κατερίνα Kωνσταντέλλου, Μαγδαληνή Παλιούρα, Έμμη Χάλαρη, Άντρη Χατζηχριστοδούλου, Μελίτα Ψυχογιοπούλου

Διάρκεια παράστασης: 60΄

Σάββατο 3 Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 20:30

Αν όχι τώρα… πότε?  (If not now … when?)  από τον Edgen Lame

«Στον πνευματικό κόσμο, ο χρόνος δεν έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον –έχει όλος συμπυκνωθεί σε μια μόνο στιγμή του παρόντος, εκεί όπου τρεμοπαίζει το αληθινό νόημα της ζωής. Παρελθόν και μέλλον είναι και τα δύο τυλιγμένα στη φωτεινή αυτή στιγμή του τώρα και η στιγμή αυτή με ότι περιέχει δε μένει ποτέ ακίνητη μα ταξιδεύει ακατάπαυστα».

Daisetz Teitaro Suzuki

Χορογραφία-Εκτέλεση: Edgen Lame

Φωτισμός και τεχνικός σκηνής: Camilo Betancor

Μίξη ήχου: Vet Net Production

Χειρισμός ήχου: Ελένη Λύρα

Φωτογραφία: Γιάννης Καρούνης

Διάρκεια παράστασης: 30΄

Σάββατο 3 Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 21:15

Safety net [;] από την ομάδα Safety net

Σε μια κοινωνία που μας μαθαίνει να είμαστε «όρθιοι» και να στεκόμαστε αντάξιοι της εκάστοτε θέσης μας, τι θέση μπορεί να έχει η πτώση; Πόσο επώδυνη μπορεί να είναι, αλλά και πόσο απαραίτητη; Μήπως η προϋπόθεση για να σηκωθείς όρθιος είναι να έχεις πέσει; Και τι συμβαίνει όταν υπάρχει κάποιος δίπλα σου;

Δραματουργία: Ροδιά Βόμβολου

Σύλληψη-Χορογραφία: ομάδα Safety net

Μουσική: Κώστας Βόμβολος

Βίντεο-φωτογραφίες: Δανάη Τουρσόγλου

Χορεύουν: Νίκη Τζάνα και Φένια Χατζάκου

Διάρκεια παράστασης: 40΄

Κυριακή 4 Οκτωβρίου, ώρα έναρξης 20:30

Φαντασία δίχως τίτλο από την ομάδα αυτοσχεδιασμού 4long

Σε πραγματικό χρόνο οι αυτοσχεδιαστές, με μια πρόταση του κοινού, εμπνέονται και αναπτύσσουν μια ιστορία μεΑΡΧΗ, μέση, τέλος βασισμένη μόνο στη φαντασία τους και στην έμπνευση της στιγμής. Η ομάδα μέσα από τη συνεργασία και τη χημεία της δημιουργεί τοποθεσίες, χαρακτήρες, σχέσεις και ό,τι άλλο χρειάζεται για να ταξιδέψει μαζί με το κοινό σε μια ιστορία η οποία δεν πρόκειται να επαναληφθεί.

Συγγραφέας: Οι αυτοσχεδιαστές

Σκηνοθεσία:  Οι αυτοσχεδιαστές

Συμμετέχουν: Ανυσία Κυπραίου, Άννα Γεωργέλη, Μαρίνα Παπαδοπούλου, Λένα Δεδούση

Διάρκεια παράστασης: 50΄

"ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΩΝ ΤΡΙΗΡΩΝ

Μουσείο της Ελλάδος σε συνεργασία με το Zea Harbour Project αποτέλεσε από τις πρώτες ημέρες της λειτουργίας της πόλο έλξης πλήθους επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, καθώς και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας και πολιτιστικών φορέων.
Η θερμή ανταπόκριση του κοινού μας ενθάρρυνε να παρατείνουμε τη διάρκεια της έκθεσης έως και την 30η Δεκεμβρίου 2015.
Η Έκθεση:
Με φωτογραφίες, σχέδια, κείμενα και καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις ζωντανεύει για τους επισκέπτες η ιστορία και λειτουργία των νεωρίων του αρχαίου Πειραιά, τα οποία στέγαζαν τον στόλο των περίφημων τριήρων την εποχή της ακμής της ναυτικής δύναμης Η έκθεση οργανώθηκε στο πλαίσιο της European Maritime DayPIRAEUSκαι με την συνεργασία και την επιμέλεια του Δρ. Bjørn Lovén, ο οποίος είναι ο επικεφαλής της ομάδας των αρχαιολόγων, που πραγματοποίησε την δεκαετία 2002-2012 έρευνα στην ξηρά και στον υποθαλάσσιο χώρο της περιοχής των λιμανιών του Πειραιά, υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα και υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και της ΚΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Η έρευνα είχε τον γενικό τίτλο Zea Harbour Project.
Η έκθεση έχει 8 ενότητες που αφορούν την ιστορία του Πειραιά, τη ναυμαχία της Σαλαμίνας και την καθοριστική σημασία της για δημιουργία της ναυτικής δύναμης της αθηναϊκής δημοκρατίας του 5ου και 4ου αιώναΠ.Χ., την ιστορία και τα τεχνικά χαρακτηριστικά της αθηναϊκής τριήρους και φυσικά την οργάνωση, τα κτίρια και την οχύρωση των πολεμικών λιμανιών της αρχαίας πόλης. Εκτεταμένη αναφορά επίσης γίνεται στις αρχαιολογικές έρευνες που έχουν γίνει στον Πειραιά από την εποχή της ίδρυσης του νέου ελληνικού κράτους τον 19ο αιώνα.
Παράλληλα με την έκθεση προβάλλεται ταινία δεκάλεπτης διάρκειας, η παραγωγή της οποίας έγινε από το Zea Harbour Project με τη συνεργασία του τμήματος πληροφορικής του Πανεπιστημίου της Κοπενχάγης της Δανίας, ΙΤ MEDIA.
Οι εξαιρετικές καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις είναι σχεδιασμένες από τον αρχαιολόγο και μέλος της ομάδας του Zea Harbour Project, κύριο Γιάννη Νάκα.

ΧΟΡΗΓΟΙ:

- CARLSBERG FOUNDATION

- UNIVERSITY OF COPENHAGEN

- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε.

- BUREAU VERITAS Hellas S.A.

- EURONAV

- SEA WORLD MANAGEMENT AND TRADING INC

- TSAVLIRIS SALVAGE

- LASSI SHIPING COMPANY LTD

ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ:

- ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣΝΑΥΤΙΚΟΝ ΜΟΥΣΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΑΚΤΗ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ
185 37 ΠΕΙΡΑΙΑΣ

ΤΗΛ: 2104516264, 4516822, FAX: 2104512277
E-mail: info@hmmuseum.gr, hellenicmaritimemuseum@gmail.com
www.hmmuseum.gr

1ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ UNESCO ΖΑΚΥΝΘΟΥ 2015

Ο ΟΜΙΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ UNESCO ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ 1ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ UNESCO ΖΑΚΥΝΘΟΥ 2015

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
10 ΜΕ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015ΘΕΑΤΡΟ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΟΥ - ΦΟΥΑΓΙΕ
Πολιτιστικό Κέντρο Σαρακινάδου
Ωράριο: 12 με 2μ.μ. και 7 - 10μ.μ. καθημερινός
Είσοδος Ελεύθερη
Εγκαίνια: 10 Οκτωβρίου στις 7μ.μ. 
Απονομή βραβείων στις 17 Οκτωβρίου στην παράσταση «Προμηθέας Δεσμώτης» στις 8μ.μ. στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου.

Ζωγραφική (κλασική και μοντέρνα)
Αγιογραφία
Γλυπτική «Μικτές τεχνικές και Μικρογλυπτική»
Καλλιτεχνική φωτογραφία
Ψηφιδωτό
Χαλκοπλαστική
Χαρακτική
Λιθογραφία
Βιτρώ
Ξυλογραφία
Φωτογραφία
Kολάζ
Ξυλογλυπτική
Μικροέπιπλα
Όλοι οι συμμετέχοντες θα διαγωνιστούν.

Για πληροφορίες επικοινωνήστε στο Σπίτι της UNESCO Αναστασία Παπαδάτου, πρόεδρος
Τηλέφωνα επικοινωνίας: 6943775611 - 2671068353

Ο Όμιλος UNESCO Ζακύνθου Κεφαλληνίας και Ιθάκης
Μετά από πολύ σκέψη αποφάσισε ότι O ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΣ αξίζει να ακούγετε για κάτι πολύ σημαντικό .Στις 10 Οκτώβρη ξεκινά το Α’ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ από τις σχολές καλών τεχνών Ελλάδος και εξωτερικού.και κάποιους πολύ καλούς ερασιτέχνες.
Το ΦΕΣΤΙΒΑΛ αρχίζει στις 10 ΟΚΤΩΒΡΗ και τελειώνει στις 16 Οκτώβρη.
Στις 17 ΟΚΤΩΒΡΗ ανεβάζει η UNESCO Tην όπερα// ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ // στις 8μ.μ. στην Κεντρική Σκηνή του Θεάτρου ΘΕΑΤΡΟ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΟΥ ΖΑΚΥΝΘΟΥ.
Την μουσική έγραψε ο Ελληνοκαναδός Παναγιώτης Καρούσος που τιμά την Ελλάδα στον Καναδά, στα Ηνωμένα έθνη, στην Ευρώπη,και σε όλη την ΕΛΛΑΔΑ , όπως στο Θέατρο του Παρνασσού στην πλατεία καρύτση , στο θέατρο της Επιδαύρου, στο θέατρο Μεσσηνίας, Ναυπλίου, Αργοστολίου, Ληξουρίου, Ιθάκης , Ρωμαϊκή αγορά Ακρόπολη, Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο Ελλάδος!!!

Μετά τιμής
Αναστασία Παπαδάτου Αποστολοπούλου Πρέσβειρα πολιτισμού της UNESCO και πρόεδρος του ομίλου UNESCO Κεφαλονιάς Ιθάκης –Ζακύνθου
Τηλέφωνα: 6943775611 - 2671068353
E-Mail: unescokefaloniaskithakis@gmail.com

Δημήτρης Γαβαλάς: συνέντευξη στον Παναγιώτη Σκορδά

Ο Δημήτρης Γαβαλάς γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1949. Σπούδασε Μαθηματικά, Κυβερνητική – Θεωρία Συστημάτων και Ψυχολογία του Βάθους. Εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Πάτρας ως επιστημονικός συνεργάτης, στο Ερευνητικό Κέντρο «Δημόκριτος» ως ερευνητής και στην εκπαίδευση (σχολεία, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Βαρβάκειος Σχολή, σχολικός σύμβουλος). Έχει δημοσιεύσει δεκαεννέα ποιητικές συλλογές, δύο βιβλία με δοκίμια, πέντε βιβλία για τα Σύγχρονα Μαθηματικά και την Επιστήμη, τέσσερα για την Ψυχολογία, δύο για την Πολιτική, ένα για την Εκπαίδευση, καθώς και πολυάριθμα άρθρα. Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου του Αρχέτυπο: Η εξέλιξη μιας σύλληψης στον τομέα της γνώσης, είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του.

Μαθηματικά, λογοτεχνία, εκπαίδευση, ψυχολογία, πολιτική. Ποια εσωτερική αναζήτηση ή ανάγκη σάς ώθησε να ασχοληθείτε με όλους αυτούς τους τομείς του επιστητού και ποια ιδεολογία έχετε συγκροτήσει;

Εσωτερική ανάγκη, η αυθόρμητη και φυσική τάση για ολοκλήρωση. Από τη στιγμή όμως που σπουδάζοντας μαθαίνω ότι ο άνθρωπος είναι ουσιαστικά διχασμένο ον, εξαιτίας των δυο εγκεφαλικών του ημισφαιρίων που εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες, ενσυνείδητα πλέον επιδιώκω τη σύμμετρη ανάπτυξη, ώστε να πλησιάσω το πρότυπο του homo universalis (ολοκληρωμένου ανθρώπου) και να μην είμαι αφανής ανάπηρος. Είναι γνωστό, εδώ και τουλάχιστον τριάντα χρόνια, ότι το δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο ασχολείται κυρίως με θρησκεία, τέχνη, μυστικισμό κΤ.ό., δηλαδή με αυτό που λέγεται humanities (ανθρωπιστικές σπουδές), ενώ το αριστερό με science-technology (τεχνο-επιστήμη). Η ασθένεια του κόσμου μας σήμερα είναι ο κατακερματισμός και η ανικανότητά μας να τον δούμε ως ένα όλο. Άλλη γνώση, πέραν της βιολογικής, που με οδηγεί στην ενσυνείδητη αναζήτηση της ολοκλήρωσης, είναι αυτή της βαθύτερης ψυχολογικής κατάστασης του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει τον διχασμό σε «συνειδητό» και «ασυνείδητο», που πρέπει να υπερβούμε με την αφομοίωση του δεύτερου από τη συνείδησή μας. Σε αυτή την ευρύτερη θεώρηση εντάσσεται και το ζήτημα της λεγόμενης «εσωτερικής γυναίκας» (anima) που οδηγεί στο θέμα του έρωτα. Αυτό ακριβώς είναι το κεντρικό ζήτημα στο δοκίμιό μου Η εσωτερική διαλεκτική στη «Μαρία Νεφέλη» του Ελύτη. Επομένως, τα Μαθηματικά, η Κυβερνητική/Συστημική και γενικά όλες οι επιστημονικές μου ενασχολήσεις συμβάλλουν με τη Λογοτεχνία, την Ψυχολογία κ.τ.λ., έτσι ώστε να σχηματίσουν την επιδιωκόμενη ολότητα. Αυτά όλα μαζί εφαρμόζονται στη ζωή μέσω της Εκπαίδευσης, της Πολιτικής κ.τ.λ. Το κοσμοείδωλό μου είναι αυτό της ολιστικής και ολοκληρωμένης θέασης των πραγμάτων.

Η ασθένεια του κόσμου μας σήμερα είναι ο κατακερματισμός και η ανικανότητά μας να τον δούμε ως ένα όλο. Άλλη γνώση, πέραν της βιολογικής, που με οδηγεί στην ενσυνείδητη αναζήτηση της ολοκλήρωσης, είναι αυτή της βαθύτερης ψυχολογικής κατάστασης του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει τον διχασμό σε «συνειδητό» και «ασυνείδητο», που πρέπει να υπερβούμε με την αφομοίωση του δεύτερου από τη συνείδησή μας.

Σ’ έναν άνθρωπο όπως εσείς, που έχετε σπουδάσει θετικές επιστήμες, η ποίηση, ανάγνωση και συγγραφή, είναι μια ενασχόληση που λειτουργεί ως αντίβαρο, μια πολυτέλεια ή μια συνειδητή σπουδή που σας (δια)μορφώνει και σας προσδιορίζει;

Σύμφωνα με όσα είπαμε πιο πριν, επιδιώκω να υπάρχει αρμονική συλλειτουργία των μεν με τα δε. Έτσι, η ποίηση λειτουργεί ως αντιστάθμιση των θετικών σπουδών, αλλά και αυτές ως αντιστάθμιση της ποίησης. Είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει αυτορρυθμιζόμενο σύστημα χωρίς εσωτερική αντίθεση. Για να ισορροπώ, λοιπόν, χρειάζομαι και τα δυο. Άλλωστε, όπως στη φυλογένεση προηγείται η εμφάνιση της ποίησης, έτσι και στην οντογένεση: πρώτα άρχισα να γράφω ποίηση και μετά ασχολήθηκα με την επιστήμη και τα υπόλοιπα. Συνεπώς, δεν πρόκειται για πολυτέλεια, αλλά για φυσική και αναγκαία λειτουργία· και θεωρώ ότι όμοια συμβαίνει σε πολλούς, όμως λόγω σύγχρονων συνθηκών καταπιέζεται αυτή η λειτουργία, επειδή βλάπτει την επαγγελματική σταδιοδρομία ή δεν θεωρείται σωστή για σοβαρά άτομα. Πάντως προσωπικά το έχω πληρώσει, δηλαδή ότι ένας «σοβαρός» άνθρωπος ασχολείται με την ποίηση. Τελικά, όλα μας διαμορφώνουν και μας προσδιορίζουν και είναι εύκολο να δει κάποιος τι ακριβώς συμβαίνει όταν, αντί να είμαστε δίπολα, περιοριζόμαστε στο να είμαστε μονόπολα – είναι κάπως αφύσικο, οδηγεί σε ανισορροπία.

Η πολύχρονη θητεία σας στην εκπαίδευση και στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο τι σας έχει αφήσει ως εμπειρία; Τι δεν πάει καλά στα σχολεία μας και δεν είναι ελκυστικά, τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους μαθητές;

Με λίγα λόγια, το βασικό ζήτημα είναι ότι εξακολουθούμε να έχουμε ένα σχολείο της Βιομηχανικής Εποχής στη σημερινή Εποχή της Πληροφορίας: είναι φανερό ότι δεν είναι συμβατό. Αυτό ακριβώς είναι, σε γενικές γραμμές, ό,τι δεν πάει καλά στο σύστημα της εκπαίδευσης. Πώς θα αντιμετωπιστεί το ζήτημα του κατακερματισμού της γνώσης; της μεγάλης αύξησης της πληροφορίας; του αιτήματος για αποτελεσματικότητα της δράσης μας μέσα από την εκπαίδευσή μας; Το τριπλό αυτό πρόβλημα οδηγεί στην κατάρρευση του παραδοσιακού σχολείου, που δεν μπορεί πλέον να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής, και οδηγεί στην αλλαγή του συστήματος. Ποιο είναι το συμβατό με την εποχή μας σύστημα εκπαίδευσης; Το ερώτημα έχει απαντηθεί στον πολιτισμένο κόσμο με πολλούς παραπλήσιους τρόπους. Βασική ιδέα είναι η λεγόμενη Συστημική Εκπαίδευση, που ενοποιεί και οργανώνει τη γνώση. Στο βιβλίο μου Συστημική σκέψη και Εκπαίδευση παρουσιάζω αυτή την πρόταση, μέρη της οποίας προσπαθήσαμε να εισαγάγουμε και στο δικό μας σχολείο, όπως διαθεματικότητα, ομαδοσυνεργατική, μανθάνων οργανισμός, ενεργητική μάθηση, νέες τεχνολογίες κΤ.λ., με μικρή επιτυχία.

Κατά την άποψή σας, η εκπαίδευση τι προσανατολισμό πρέπει να έχει: ανθρωπιστικό ή τεχνοκρατικό; Με άλλα λόγια, θέλουμε μια εκπαίδευση που να κοιτάζει προς την οικονομία της αγοράς ή μια εκπαίδευση που θα καλλιεργεί τα ανθρωπιστικά γράμματα, τη γλώσσα, τις τέχνες, τον πολιτισμό, τον ευγενή αθλητισμό;

Είναι προφανές, σύμφωνα με όσα έχουμε ήδη πει, ότι η εκπαίδευση πρέπει να είναι ισορροπημένη για να δημιουργήσει ισορροπημένους ανθρώπους. Η μονομέρεια οδηγεί σε άτομα που έχουν αναπτύξει μόνο τη μια πλευρά τους, δηλαδή ανισόρροπα. Δεν μπορείς να έχεις στην κοινωνία ανθρώπους που γνωρίζουν μόνο τη μια πλευρά και αγνοούν πλήρως την άλλη. Αυτά είναι ξεπερασμένα πράγματα και κάνουν κακό, τόσο στο άτομο όσο και στο σύνολο. Επομένως, δεν τίθεται σήμερα θέμα του τύπου «είτε το ένα, είτε το άλλο». Η σύγχρονη άποψη, και μάλιστα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, είναι αυτή της σύνθεσης: και το ένα και το άλλο. Όμως, στο παραδοσιακό σχολείο κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει. Γι’ αυτό απαιτείται το πέρασμα στη σύγχρονη εκπαίδευση, όπου το βάρος πέφτει στην εννοιολογική διδασκαλία και δεν υπάρχει κατακερματισμός, όπως στα πανεπιστήμια. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση οφείλουμε να έχουμε «γενικό» σχολείο, στο οποίο με κατάλληλο τρόπο να διδάσκονται και τα μεν και τα δε. Η εξειδίκευση είναι θέμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και εκεί υπάρχει αντίστοιχο πρόβλημα που αντιμετωπίζεται με τη διεπιστημονικότητα. Ήδη από τη δεκαετία του ’50 έχει συζητηθεί το ζήτημα και υπάρχει στα ελληνικά το γνωστό βιβλίοTheTwoCultures του C.P. Snow.

Το τελευταίο σας βιβλίο έχει τίτλο Αρχέτυπο: Η εξέλιξη μιας σύλληψης στον τομέα της γνώσης. Δώστε μας σε λίγες γραμμές το περιεχόμενό του.

Το βιβλίο είναι μελέτη που αναφέρεται στην έννοια του «αρχέτυπου» από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα, από την Ανατολή ως τη Δύση και σε όλους τους γνωστικούς τομείς. Σαράντα χρόνια πριν, ξεκινάει το ενδιαφέρον μου για το ζήτημα αυτό. Οι διαφορετικές εκφάνσεις της έννοιας βρίσκονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια μέσα σε διάφορους πολιτισμούς. Ο Jung αποτελεί κομβικό σημείο, γι’ αυτό εξετάζω την έννοια του αρχέτυπου πριν, κατά και μετά τον Jung. Ο όρος αρχέτυπο σημαίνει αρχικός τύπος, το υπόδειγμα, το πρότυπο, το μοντέλο. Στο ενδιαφέρον της σύγχρονης εποχής τα αρχέτυπα έρχονται με τη Θεωρία Αρχετύπων του Jung, και στο επιστημονικό με την Υπόθεση των Αρχετύπων των Jung-Pauli. Τα αρχέτυπα είναι πρότυπα ψυχονοητικής και φυσικής συμπεριφοράς και εμφανίζονται ως εικόνες, ιδέες, εμπειρίες κΤ.λ., που εκφράζονται με διάφορους τρόπους. Είναι μοντέλα / δυναμικά σχήματα, τα οποία αποτελούν τη δομή της ψυχής και της φύσης, και θεμέλια πολλών εκδηλώσεων του ανθρώπου, όπως μύθων, λογοτεχνίας, τέχνης, συμβολισμών, αλλά και αρχικών συλλήψεων της επιστήμης. Ο όρος εμφανίζεται στη λογοτεχνία την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα και προέρχεται από εξωλογοτεχνικές πηγές: τις θεωρίες του Jung και τις μελέτες του Frazer. Η επίδραση των απόψεων αυτών δημιουργεί νέα τάση στις λογοτεχνικές σπουδές, που αναφέρεται ως «αρχετυπική κριτική». Στη μελέτη παρουσιάζονται βασικά στοιχεία σχετικά με την αρχετυπικότητα των χαρακτήρων, της πλοκής, των εικόνων και της διήγησης στη λογοτεχνία. Εξετάζονται, επίσης, ο ανατολικός συμβολισμός mandala και το κινέζικο βιβλίο IChing, ο ρόλος του αρχέτυπου στη σύγχρονη ψυχολογία και βιολογία, οι επιδράσεις του σε μια σύγχρονη φυσική φιλοσοφία κ.ά.

Ποιος συγγραφέας σάς έχει επηρεάσει καθοριστικά;

Θεωρώ ότι, στην ποίηση, «καθοριστικά» δεν με έχει επηρεάσει κάποιος, αλλά αρχικά με επηρέασαν διάφοροι. Αναφέρω τους Pound και Eliot, τον Σεφέρη, αργότερα τον Ελύτη – ίσως με επηρέασαν και άλλοι σε μικρότερο βαθμό. Στην επιστήμη με επηρέασαν αφενός στα Σύγχρονα Μαθηματικά ο Mac Lane και ο Lawvere, ενώ στην Κυβερνητική ο Wiener. Όμως «καθοριστικά» με επηρέασαν στη ζωή και τη γενικότερη στάση μου ο Jung, ο Γκουρτζίεφ, το Ζεν κ.τ.λ.

Η κρίση που περνάει η χώρα μας είναι κατά πολλούς κυρίως πολιτιστική, πνευματική, ηθική και δευτερευόντως οικονομική. Ποια είναι η γνώμη σας;

Άποψή μου είναι ότι η κρίση είναι βαθιά ηθική. Από αυτήν εκπορεύονται οι διάφορες επιμέρους κρίσεις: πολιτική, πολιτισμική, οικονομική κ.τ.λ., που είναι εκφάνσεις της βασικής. «Κάτι σάπιο υπάρχει στο (τέως) βασίλειο της Ελλάδος» και πρέπει να διορθωθεί. Αυτό παίρνει χρόνο, γίνεται μέσω ουσιαστικής παιδείας και αφού προηγουμένως πιούμε τα πολλά πικρά ποτήρια για το τι πραγματικά είμαστε και ποιες ευθύνες έχουμε για όλα αυτά. «Πίσω από κάθε πρόβλημα υπάρχει πάντα ένα ηθικό πρόβλημα», λέει ο βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής C.G. Jung, ως δικαιολόγηση της άποψής μου. Άλλο βασικό ζήτημα είναι η παράξενη άρνηση της ελληνικής κοινωνίας να προχωρήσει, να εξελιχθεί. Θεωρώ ότι αυτά τα δυο –ηθική ήττα και άρνηση εξέλιξης– είναι οι βασικοί παράγοντες των σημερινών προβλημάτων μας.

Σ’ ένα νέο παιδί που δοκιμάζεται από την ανεργία και την πολύπλευρη κρίση, την απογοήτευση και πιθανόν την παραίτηση, τι θα του λέγατε;

Να δει,ΑΝ μπορεί, την κρίση ως κλήση, ως ευκαιρία αλλαγής και βελτίωσης σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ως νέα εκκίνηση για να γίνει ο τόπος μας καλύτερος, για να μετακινηθούμε κι εμείς προς τον σύγχρονο κόσμο. Σε αυτό, πέρα από τα εφήμερα και τετριμμένα, βοηθάει η «ποίηση, ω Αγία μου» που λέει ο Ελύτης.

κείμενο: Παναγιώτης Σκορδάς