Η Έφη Γιαννοπούλου γράφει για "το ψέμα":
Το ψέμα ως ένα διεστραμμένο «καθεστώς αληθείας»
Ζούμε άραγε στην εποχή του απόλυτου ψεύδους όπως δήλωνε (προφητικά;) η Χάνα Άρεντ, ισχυριζόμενη ότι το σύγχρονο ψεύδος έχει φτάσει στον ύψιστο, πλήρη και οριστικό βαθμό του και προειδοποιώντας για τους κινδύνους που απορρέουν από τη χειραγώγηση των γεγονότων; Απατούμε, εξαπατούμε και αυταπατώμεθα σε έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί το ψέμα προς τους άλλους και προς τον εαυτό μας ως βασικό υλικό για την κατασκευή εικόνων, εικόνων του κόσμου, της πραγματικότητας, του εαυτού και της ζωής μας; Είναι το ψέμα στην ουσία του μια άρνηση της επικοινωνίας και του σχετίζεσθαι με τον εαυτό και με τους άλλους; Μια τέτοια οπτική μοιάζει να υιοθετεί η Μαρία Γοργία στο έργο της Το ψέμα, διερευνώντας και συμπλέκοντας πολλαπλές εκδοχές του ψέματος τόσο της ιδιωτικής όσο και της δημόσιας ζωής.
Το ψέμα παρουσιάζεται εδώ ως αρρώστια και ακρωτηριασμός. Εκκινεί από την πολιτική, κατεξοχήν επικράτεια του ψεύδους και της εξαπάτησης, υπερβαίνει όμως την παραδοσιακή χρήση του πολιτικού ψέματος, των ψεύτικων υποσχέσεων και της ψηφοθηρίας για να οδηγηθεί σε μια άλλη επικράτεια, στην κατασκευή μιας εικονικής πραγματικότητας, ενός απατηλού κοσμοειδώλου. Το ψέμα της πολιτικής, όπως και το ψέμα των μήντια, δεν βρίσκεται στον αντίποδα της αλήθειας· αντιθέτως, επαναλαμβανόμενο, συντονισμένο κι ενορχηστρωμένο, μετατρέπεται σε ένα διεστραμμένο «καθεστώς αληθείας», για να μας επιβάλει τρόπους να βλέπουμε, να αντιλαμβανόμαστε, να ονομάζουμε τα πράγματα.
Το ψέμα δεν είναι μονής κατεύθυνσης, στην εξαπάτηση δεν είναι σαφείς οι ρόλοι μεταξύ δράστη και θύματος: όλοι ψεύδονται, ακόμη και στις πιο ιδιωτικές στιγμές της ζωής, ακόμη και στις πιο προσωπικές σχέσεις. Ακόμη κι όταν προσπαθούν να στραφούν προς τα βάθη του ασυνείδητου αναζητώντας απαντήσεις όπως συμβαίνει στη σκηνή της ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Το ψέμα ακρωτηριάζει κι ευνουχίζει, γίνεται ένας μηχανισμός αυτοπεριορισμού και ελέγχου· οι περφόρμερ μεταμορφώνονται σε ρομπότ, η κινησιολογία τους «φτωχαίνει», περιορίζεται σε μηχανιστικές κινήσεις, εγκλωβίζεται σε στερεότυπα και κοινωνικές επιταγές. Ή με τα λόγια της ποιήτριας και φεμινίστριας Άντριεν Ριτς: «Οι δυνατότητες που υπάρχουν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, ή σε μια ομάδα ανθρώπων, είναι ένα είδος αλχημείας. Είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα στη ζωή. Ο ψεύτης είναι κάποιος που επιμένει να αποκλείει από το οπτικό του πεδίο αυτές τις δυνατότητες».
Στον κόσμο του ψέματος όλοι συγχαίρουν και αυτοσυγχαίρονται, την ίδια στιγμή που τους πλημμυρίζει ο τρόμος μήπως το οικοδόμημά τους καταρρεύσει, μήπως γίνουν ορατές οι ρωγμές που το διατρέχουν, μήπως έρθουν αντιμέτωποι με τις αδυσώπητες αλήθειες τους. Πώς να μη σκεφτούμε εδώ τη μείζονα αποσιώπηση των ημερών μας, την εξαφάνιση σχεδόν από τον δημόσιο λόγο μας των καθημερινών θανάτων της πανδημίας, την άρνηση ενός οφειλόμενου πένθους;
Στο Ψέμα η Μαρία Γοργία παίρνει το ρίσκο να μιλήσει με όρους επικαιρότητας, να μιλήσει για το σήμερα και την αρρώστια του, αρρώστια του ψέματος, της πολιτικής, της πανδημίας, της ανάπτυξης ως ξεπουλήματος, αλλά και αρρώστια του ναρκισσισμού, της καχυποψίας, του ελέγχου, του ιδιοτελούς υπολογισμού.
Αφηγητής της ιστορίας του ψέματος είναι ένας θηλυκός Όμηρος, τυφλός κατά βούληση, που μας επαναφέρει στη μόνη επικράτεια όπου το ψέμα μπορεί να γίνει μια οδός προς την αλήθεια, στην τέχνη δηλαδή. Εκεί όπου το ψέμα δεν είναι εξαπάτηση αλλά επινόηση, ενεργοποίηση της φαντασίας και του ασυνειδήτου που αναζητούν ψηλαφίζοντας την αλήθεια, μετουσιώνοντας ακόμη και τον χυδαίο ψεύτη σε τραγικό ήρωα που μοιάζει σαν να βγήκε από κάποιο έργο του Σαίξπηρ.
Ζούμε άραγε στην εποχή του απόλυτου ψεύδους όπως δήλωνε (προφητικά;) η Χάνα Άρεντ, ισχυριζόμενη ότι το σύγχρονο ψεύδος έχει φτάσει στον ύψιστο, πλήρη και οριστικό βαθμό του και προειδοποιώντας για τους κινδύνους που απορρέουν από τη χειραγώγηση των γεγονότων; Απατούμε, εξαπατούμε και αυταπατώμεθα σε έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί το ψέμα προς τους άλλους και προς τον εαυτό μας ως βασικό υλικό για την κατασκευή εικόνων, εικόνων του κόσμου, της πραγματικότητας, του εαυτού και της ζωής μας; Είναι το ψέμα στην ουσία του μια άρνηση της επικοινωνίας και του σχετίζεσθαι με τον εαυτό και με τους άλλους; Μια τέτοια οπτική μοιάζει να υιοθετεί η Μαρία Γοργία στο έργο της Το ψέμα, διερευνώντας και συμπλέκοντας πολλαπλές εκδοχές του ψέματος τόσο της ιδιωτικής όσο και της δημόσιας ζωής.
Το ψέμα παρουσιάζεται εδώ ως αρρώστια και ακρωτηριασμός. Εκκινεί από την πολιτική, κατεξοχήν επικράτεια του ψεύδους και της εξαπάτησης, υπερβαίνει όμως την παραδοσιακή χρήση του πολιτικού ψέματος, των ψεύτικων υποσχέσεων και της ψηφοθηρίας για να οδηγηθεί σε μια άλλη επικράτεια, στην κατασκευή μιας εικονικής πραγματικότητας, ενός απατηλού κοσμοειδώλου. Το ψέμα της πολιτικής, όπως και το ψέμα των μήντια, δεν βρίσκεται στον αντίποδα της αλήθειας· αντιθέτως, επαναλαμβανόμενο, συντονισμένο κι ενορχηστρωμένο, μετατρέπεται σε ένα διεστραμμένο «καθεστώς αληθείας», για να μας επιβάλει τρόπους να βλέπουμε, να αντιλαμβανόμαστε, να ονομάζουμε τα πράγματα.
Το ψέμα δεν είναι μονής κατεύθυνσης, στην εξαπάτηση δεν είναι σαφείς οι ρόλοι μεταξύ δράστη και θύματος: όλοι ψεύδονται, ακόμη και στις πιο ιδιωτικές στιγμές της ζωής, ακόμη και στις πιο προσωπικές σχέσεις. Ακόμη κι όταν προσπαθούν να στραφούν προς τα βάθη του ασυνείδητου αναζητώντας απαντήσεις όπως συμβαίνει στη σκηνή της ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Το ψέμα ακρωτηριάζει κι ευνουχίζει, γίνεται ένας μηχανισμός αυτοπεριορισμού και ελέγχου· οι περφόρμερ μεταμορφώνονται σε ρομπότ, η κινησιολογία τους «φτωχαίνει», περιορίζεται σε μηχανιστικές κινήσεις, εγκλωβίζεται σε στερεότυπα και κοινωνικές επιταγές. Ή με τα λόγια της ποιήτριας και φεμινίστριας Άντριεν Ριτς: «Οι δυνατότητες που υπάρχουν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, ή σε μια ομάδα ανθρώπων, είναι ένα είδος αλχημείας. Είναι το πιο ενδιαφέρον πράγμα στη ζωή. Ο ψεύτης είναι κάποιος που επιμένει να αποκλείει από το οπτικό του πεδίο αυτές τις δυνατότητες».
Στον κόσμο του ψέματος όλοι συγχαίρουν και αυτοσυγχαίρονται, την ίδια στιγμή που τους πλημμυρίζει ο τρόμος μήπως το οικοδόμημά τους καταρρεύσει, μήπως γίνουν ορατές οι ρωγμές που το διατρέχουν, μήπως έρθουν αντιμέτωποι με τις αδυσώπητες αλήθειες τους. Πώς να μη σκεφτούμε εδώ τη μείζονα αποσιώπηση των ημερών μας, την εξαφάνιση σχεδόν από τον δημόσιο λόγο μας των καθημερινών θανάτων της πανδημίας, την άρνηση ενός οφειλόμενου πένθους;
Στο Ψέμα η Μαρία Γοργία παίρνει το ρίσκο να μιλήσει με όρους επικαιρότητας, να μιλήσει για το σήμερα και την αρρώστια του, αρρώστια του ψέματος, της πολιτικής, της πανδημίας, της ανάπτυξης ως ξεπουλήματος, αλλά και αρρώστια του ναρκισσισμού, της καχυποψίας, του ελέγχου, του ιδιοτελούς υπολογισμού.
Αφηγητής της ιστορίας του ψέματος είναι ένας θηλυκός Όμηρος, τυφλός κατά βούληση, που μας επαναφέρει στη μόνη επικράτεια όπου το ψέμα μπορεί να γίνει μια οδός προς την αλήθεια, στην τέχνη δηλαδή. Εκεί όπου το ψέμα δεν είναι εξαπάτηση αλλά επινόηση, ενεργοποίηση της φαντασίας και του ασυνειδήτου που αναζητούν ψηλαφίζοντας την αλήθεια, μετουσιώνοντας ακόμη και τον χυδαίο ψεύτη σε τραγικό ήρωα που μοιάζει σαν να βγήκε από κάποιο έργο του Σαίξπηρ.
Λίγα λόγια για το έργο:
Με το νέο έργο “το ψέμα” η χορογράφος Μαρία Γοργία με όχημα το Αμάλγαμα συνεχίζει την έρευνα της εξελίσσοντας το «ολιστικό» μοντέλο έκφρασης, δηλαδή τη σύνθεση κίνησης-λόγου-αντικειμένου.
Στο έργο “το ψέμα” το σώμα παρουσιάζει έναν συνεχή αυτοπεριορισμό, και σε αρκετές σκηνές ένα επίμονο στυλιζάρισμα, μια φτωχοποίηση καθώς και έναν στείρο καθωσπρεπισμό στην προσπάθεια του να κρύψει την αλήθεια, ή να υποδυθεί κάτι… Οι performers μεταμορφώνονται κάθε τόσο σε ανθρωποειδή- ρομπότ με μηχανιστικές συμπεριφορές οι οποίες έχουν προκύψει από την σφοδρή επιρροή των κοινωνικών στερεοτύπων. Κανείς ουσιαστικά δεν επικοινωνεί με κανέναν, ακόμα και στις συναντήσεις της ομαδικής ή ατομικής ψυχοθεραπείας…
Οι μόνες αληθινές εκφράσεις είναι εκείνες της αρρώστιας και ανημπόριας, του θανάτου, της γέννησης, του αφελούς έρωτα, της μοναξιάς και του ναρκισσισμού…
Στο νέο έργο “το ψέμα” η έννοια του ψέματος ερευνάται σε ένα εύρος σχέσεων καθώς και στη δημόσια σφαίρα, στην πολιτική, στην ενημέρωση (ΜΜΕ κτλ).
Η χορογράφος αποτολμά την άμεση αναφορά της στη σημερινή πραγματικότητα, όπου η “ασθένεια” του Ψέματος φαίνεται να έχει πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην εμπιστεύονται πλέον σχεδόν κανέναν, και η επικοινωνία να έχει σε μεγάλο βαθμό ουσιαστικά χαθεί…
Με το νέο έργο “το ψέμα” η χορογράφος Μαρία Γοργία με όχημα το Αμάλγαμα συνεχίζει την έρευνα της εξελίσσοντας το «ολιστικό» μοντέλο έκφρασης, δηλαδή τη σύνθεση κίνησης-λόγου-αντικειμένου.
Στο έργο “το ψέμα” το σώμα παρουσιάζει έναν συνεχή αυτοπεριορισμό, και σε αρκετές σκηνές ένα επίμονο στυλιζάρισμα, μια φτωχοποίηση καθώς και έναν στείρο καθωσπρεπισμό στην προσπάθεια του να κρύψει την αλήθεια, ή να υποδυθεί κάτι… Οι performers μεταμορφώνονται κάθε τόσο σε ανθρωποειδή- ρομπότ με μηχανιστικές συμπεριφορές οι οποίες έχουν προκύψει από την σφοδρή επιρροή των κοινωνικών στερεοτύπων. Κανείς ουσιαστικά δεν επικοινωνεί με κανέναν, ακόμα και στις συναντήσεις της ομαδικής ή ατομικής ψυχοθεραπείας…
Οι μόνες αληθινές εκφράσεις είναι εκείνες της αρρώστιας και ανημπόριας, του θανάτου, της γέννησης, του αφελούς έρωτα, της μοναξιάς και του ναρκισσισμού…
Στο νέο έργο “το ψέμα” η έννοια του ψέματος ερευνάται σε ένα εύρος σχέσεων καθώς και στη δημόσια σφαίρα, στην πολιτική, στην ενημέρωση (ΜΜΕ κτλ).
Η χορογράφος αποτολμά την άμεση αναφορά της στη σημερινή πραγματικότητα, όπου η “ασθένεια” του Ψέματος φαίνεται να έχει πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις στις κοινωνίες του δυτικού κόσμου, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην εμπιστεύονται πλέον σχεδόν κανέναν, και η επικοινωνία να έχει σε μεγάλο βαθμό ουσιαστικά χαθεί…
Σύλληψη-Ιδέα/Χορογραφία/Σκηνοθεσία/Σκηνογραφία/Δραματουργία: Μαρία Γοργία
Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης
Σκηνικά και Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Κείμενα: Μαρία Γοργία και ερμηνευτές ανά μέρη
Μουσική Επιμέλεια: Σταύρος Αποστολάτος
Ερμηνεύουν: Θέμις Ανδρεουλάκη, Μαρία Γοργία, Αριάννα Ζαρμακούπη, Γιάννης Σταυρόπουλος
Φωνή: Περικλής Μαθιέλλης, Βαγγέλης Βογιατζής
Υποκριτική λόγου: Αγγελική Καρυστινού
Βοηθός Παραγωγής: Βαγγέλης Βογιατζής και Πολυξένη Θάνου
Βοηθός Σκηνογράφου: Ανθή Παρασκευά Βελουδογιάννη
Επικοινωνία Τύπου: Μαρία Κωνσταντοπούλου
Φωτογραφίες: Έλενα Κανάκη, Γιώργος Μαρινάκης
Το έργο «το ψέμα» επιχορηγήθηκε από το ΥΠΠΟΑ.
Ο χώρος Αμάλγαμα αερίζεται καθ όλη τη διάρκεια της παράστασης από 3 αντικριστές πλευρές με φρέσκο αέρα.
Ο χώρος υποδέχεται αυστηρά έως 25 άτομα, καθώς έχουμε επιλέξει να βάζουμε το 50% της χωρητικότητας λόγω κορονοϊού.
Τηρούνται αυστηρά όλα τα υγειονομικά μέτρα για τον κορονοιό και η παραμονή στο χώρο επιτρέπεται μόνο με τη χρήση μάσκα ΚΝ95.
Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης
Σκηνικά και Κοστούμια: Γιώργος Λιντζέρης
Κείμενα: Μαρία Γοργία και ερμηνευτές ανά μέρη
Μουσική Επιμέλεια: Σταύρος Αποστολάτος
Ερμηνεύουν: Θέμις Ανδρεουλάκη, Μαρία Γοργία, Αριάννα Ζαρμακούπη, Γιάννης Σταυρόπουλος
Φωνή: Περικλής Μαθιέλλης, Βαγγέλης Βογιατζής
Υποκριτική λόγου: Αγγελική Καρυστινού
Βοηθός Παραγωγής: Βαγγέλης Βογιατζής και Πολυξένη Θάνου
Βοηθός Σκηνογράφου: Ανθή Παρασκευά Βελουδογιάννη
Επικοινωνία Τύπου: Μαρία Κωνσταντοπούλου
Φωτογραφίες: Έλενα Κανάκη, Γιώργος Μαρινάκης
Το έργο «το ψέμα» επιχορηγήθηκε από το ΥΠΠΟΑ.
Ο χώρος Αμάλγαμα αερίζεται καθ όλη τη διάρκεια της παράστασης από 3 αντικριστές πλευρές με φρέσκο αέρα.
Ο χώρος υποδέχεται αυστηρά έως 25 άτομα, καθώς έχουμε επιλέξει να βάζουμε το 50% της χωρητικότητας λόγω κορονοϊού.
Τηρούνται αυστηρά όλα τα υγειονομικά μέτρα για τον κορονοιό και η παραμονή στο χώρο επιτρέπεται μόνο με τη χρήση μάσκα ΚΝ95.
Το Αμάλγαμα ευχαριστεί πολύ όλους τους συνεργάτες του και ειδικά τους: Αγγελική Καρυστινού, ‘Εφη Γιαννοπούλου, Περικλή Μαθιέλλη, Σταύρο Αποστολάτο,Γιώργο Λιντζέρη, Ανθή Παρασκευά Βελουδογιάννη, Μαρία Αλεκτορίδου, Έλενα Κανάκη, Γιώργο Μαρινάκη.
Η ομάδα αμάλγαμα ιδρύθηκε από τη Μαρία Γοργία το 1996 στο Λονδίνο συμμετέχοντας στο Διεθνές Φεστιβάλ «Resolutions» (The Place Theatre, London, 1997). Στην Ελλάδα άρχισε να λειτουργεί το Νοέμβριο του 1998. Έχει στο ενεργητικό της 25 χορογραφίες και 23 παραγωγές, οι οποίες έχουν παρουσιαστεί σε Αγγλία, Ελλάδα, Νέα Υόρκη, Ιταλία, Κροατία και Κύπρο. Το 2004 η ομάδα συμμετείχε, μετά από παραγγελία του έργου «Οι Άθλοι του Πένταθλου» στις Τελετές Υποδοχής Αθλητών (οργάνωση ΑΘΗΝΑ 2004). Το αμάλγαμα στοχεύει στη δημιουργία σύγχρονων έργων που βασίζονται στη συνδιαλλαγή με άλλες μορφές τέχνης και παρουσιάζουν έναν ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Με έντονο το στοιχείο του κοινωνικού και αισθητικού προβληματισμού, πάνω στη θέση της τέχνης με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα και τα όρια ανάμεσα στη φόρμα και την ιδεολογία, έχει παρουσιάσει έργα, ανάμεσα σε άλλες συμμετοχές της , στο Φεστιβάλ Αθηνών (Ιούνιος 2012), στο Φεστιβάλ «Theatri di Vita» στη Μπολόνια (Ιούλιος 2012), στα Δημήτρια της Θεσσαλονίκης (Οκτώβριος 2012) , στο Φεστιβάλ Καλαμάτας (Ιούλιος 2016), στο Theatro Nohma Pomodoro Festival (Απρίλιος 2018), στο Dock 11 του Βερολίνου (Νοέμβριος 2019), στο Theatro Nohma Pomodoro Festival (ιούλιος 2021).
1 ΑΠΡ ΣΤΙΣ 9:15 Μ.Μ. – 3 ΑΠΡ ΣΤΙΣ 10:45 Μ.Μ.
47 Μενάνδρου, 104 37 Αθήνα, Ελληνικη Δημοκρατια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου