Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφιπόλεως

Το Μουσείο της Αμφίπολης αποτελεί ένα πολύπλευρο σύνολο χώρων και ανθρώπινου δυναμικού με πολλές και διαφορετικές λειτουργίες, σε σχέση με την προστασία και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων. Στην έκθεση του Μουσείου μπορεί κανείς να γνωρίσει την ιστορική πορεία της αρχαίας πόλης και της άμεσης περιοχή της. Στις αποθήκες και τα εργαστήριά του εξασφαλίζεται η φύλαξη και πραγματοποιείται η συντήρηση και η μελέτη των ευρημάτων που οι αρχαιολογικές ανασκαφές φέρνουν στο φως.
Στον προθάλαμο της έκθεσης, στο χώρο υποδοχής, εκτίθενται η ασημένια λειψανοθήκη και το χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς που βρέθηκαν σε κιβωτιόσχημο τάφο, στο σημείο που είναι τώρα κτισμένο το Μουσείο.
Η έκθεση οργανώνεται κατά χρονολογικές και θεματικές ενότητες:
Ι) Προϊστορικοί χρόνοι
Ευρήματα από την περιοχή των εκβολών του Στρυμόνα μαρτυρούν την έντονη παρουσία του ανθρώπου από τη Μέση Νεολιθική Εποχή μέχρι την Πρώιμη Εποχή Σιδήρου ( 5000 π.Χ. - 750π.Χ.).
ΙΙ) Πρώιμοι ιστορικοί χρόνοι
Από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ., με την ίδρυση ελληνικών πόλεων στις εκβολές του Στρυμόνα, αρχίζει η προοδευτική διείσδυση του ελληνικού πληθυσμού στη Θράκη, όπως δείχνουν τα αττικά και κορινθιακά αγγεία που βρέθηκαν σε τάφους αρχαϊκής εποχής.
ΙΙΙ) Κλασσικοί και Ελληνιστικοί χρόνοι
Η ίδρυση της Αμφίπολης το 437 π.Χ., στα χρόνια του Περικλή, υπήρξε μεγάλη επιτυχία για τους Αθηναίους. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα (422 π.Χ.) η πόλη αποκτά την αυτονομία της και τη διατηρεί μέχρι την ένταξή της στο βασίλειο της Μακεδονίας από το Φίλιππο Β΄ (357 π.Χ.).
Τα ιερά της πόλης (χώρος ΙΙΙ.1), είναι αφιερωμένα σε θεότητες τοπικού χαρακτήρα, όπως η Νύμφη, η μούσα Κλειώ, ο ήρωας-ιππέας Ρήσσος και ο Στρυμών, αλλά και σε ολύμπιους θεούς και ήρωες, όπως η Αθηνά, η Αφροδίτη, η Άρτεμις, ο Ηρακλής, ο Ασκληπιός, οι Διόσκουροι. Ιδιαίτερα σημαντική για την Αμφίπολη ήταν η λατρεία της Αρτέμιδος Ταυροπόλου, ενώ από τα ελληνιστικά χρόνια γίνεται δημοφιλής η λατρεία της Κυβέλης και του Άττιος. 

Η έντονη δημόσια και ιδιωτική ζωή της Αμφίπολης (χώρος ΙΙΙ.2) αντικατοπτρίζεται στις πλούσιες σειρές των νομισμάτων της, την παραγωγή των τοπικών εργαστηρίων, αγγείων, έργων κοροπλαστικής, γλυπτικής και μικροτεχνίας. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτιριακά συγκροτήματα της πόλης, το Γυμνάσιο, όπου εκπαιδεύονταν και ασκούνταν οι νέοι. 

Κάτοψη έκθεσης Μουσείου Αμφίπολης 

© ΙΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων

Στις νεκροπόλεις (χώρος ΙΙΙ.3), έξω από τα τείχη της πόλης θάβονταν ανάλογα με την οικονομική τους άνεση και την κοινωνική τους θέση οι νεκροί, σε τάφους διαφόρων τύπων. Τα κτερίσματα αυτών των τάφων, αγγεία, ειδώλια, όπλα, κοσμήματα, είναι εντυπωσιακά σε πλούτο και τέχνη.
ΙV) Ρωμαϊκοί χρόνοι
Η ρωμαϊκή εποχή είναι για την Αμφίπολη άλλη μια περίοδος ακμής, μέσα στα πλαίσια της κοσμοκρατορίας των Ρωμαίων, όπως φαίνεται από τα μνημειακά κτίρια με ψηφιδωτά δάπεδα και τα έργα γλυπτικής, αγγειοπλαστικής και μικροτεχνίας που έχουν έρθει στο φως.
V) Παλαιοχριστιανικοί χρόνοι
Με το τέλος του αρχαίου κόσμου (4ος αι. μ.Χ.) η έκταση της πόλης μειώνεται. Η μεταφορά, όμως, της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη ευνοεί τη συνέχεια της ζωής στην Αμφίπολη, όπως δείχνουν οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές με τα περίτεχνα ψηφιδωτά και τον εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό διάκοσμο. Ο λοιμός του 6ου αι. μ.Χ. και οι μετακινήσεις Σλαβικών πληθυσμών στη συνέχεια οδηγούν σε νέα συρρίκνωση της Αμφίπολης που διαλύεται ως αστικό κέντρο.
VI) Βυζαντινοί χρόνοι
Το οικιστικό ενδιαφέρον μετά τον 9ο αι. μ.Χ. μετατοπίσθηκε στις εκβολές του Στρυμόνα, όπου αναπτύχθηκε μια σημαντική πόλη-λιμάνι γνωστή με το όνομα Χρυσούπολις. Στα ερείπια της Αμφίπολης, στις βορειοδυτικές παρυφές των λόφων, αναπτύχθηκε μικρός οικισμός, το Μαρμάριον, ο οποίος εξυπηρετούσε τις ανάγκες στάθμευσης των ταξιδιωτών που διέβαιναν τον ποταμό Στρυμόνα από το πέρασμα που ήταν γνωστό ως "Πόρος του Μαρμαρίου".
Στο μικρό σαλόνι του Μουσείου μπορεί κανείς να βρει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη νεότερη ιστορία του τόπου και ένα χρονικό για την αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή. Συντάκτης: Δημητρία Μαλαμίδου, αρχαιολόγος http://odysseus.culture.gr/h/1/gh151.jsp?obj_id=3250