Καλλιτεχνική απεικόνιση αρχαίων ανθρώπων από το Ranis, τη Γερμανία και την Τσεχική Δημοκρατία που ταξίδευαν μαζί πριν από 45.000 χρόνια
Tom Björklund/Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology μέσω AP)
Κομμάτια οστών σε σπηλιές που βρίσκονται σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων μεταξύ τους βοήθησαν τους επιστήμονες να καταλάβουν πότε αναμίχθηκαν οι πρόγονοί μας και οι Νεάντερταλ.
Δύο νέες μελέτες που δημοσιεύθηκαν, οι οποίες καλύπτουν μαζί τα τελευταία 50.000 χρόνια της ανθρώπινης εξέλιξης, υποδηλώνουν ότι το DNA του Νεάντερταλ βρισκόταν ήδη για τα καλά στη γονιδιακή δεξαμενή του είδους μας πριν από περίπου 42.000 χρόνια.
Προηγουμένως, οι επιστήμονες - χρησιμοποιώντας μεμονωμένα αρχαία δείγματα ή γονιδιώματα από ανθρώπους που ζουν σήμερα - μπορούσαν μόνο να εκτιμήσουν πότε έλαβε χώρα αυτή η διασταύρωση ή η «πρόσμιξη», δήλωσε σε ανακοίνωση η Manjusha Chintalapati, βιοπληροφορικός της Ancestry DNA και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Οι αρχαιολόγοι είχαν ήδη εξακριβώσει ότι οι Νεάντερταλ (Homo neanderthalensis) εμφανίστηκαν στην Ευρώπη τουλάχιστον 400.000 χρόνια πριν, και προστέθηκαν στους σύγχρονους ανθρώπους (Homo sapiens) πριν από περίπου 50.000 χρόνια.
Τα δύο είδη αλληλεπικαλύπτονταν μόνο για μερικές χιλιάδες χρόνια πριν οι Νεάντερταλ εξαφανιστούν πριν από περίπου 40.000 χρόνια.
Πριν εξαφανιστούν οι Νεάντερταλ, αναπαράχθηκαν με τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους, τα σημάδια των οποίων μπορούν να παρατηρηθούν στο σημερινό DNA.
Περίπου το 2% του γενετικού σχεδίου, ή γονιδιώματος, των μη αφρικανικών ανθρώπων που ζουν σήμερα προήλθε από τους Νεάντερταλ.
Μήπως οι δύο ομάδες ζευγάρωναν καθ' όλη τη διάρκεια της κοινής τους ιστορίας; Ή μήπως το ραντεβού τους διακόπηκε;
Η ανακατασκευή αυτής της ιστορίας είναι δύσκολη, σύμφωνα με τον Μπαστιέν Λαμίαας, ερευνητή αρχαίου DNA στο Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, ο οποίος δεν συμμετείχε σε καμία από τις δύο μελέτες.
«Υπάρχει συζήτηση σχετικά με το πόσες φορές συνέβησαν αυτά τα [αναπαραγωγικά] γεγονότα», δήλωσε.
«Θα μπορούσε να ήταν μόνο μια φορά και αυτό ήταν όλο, ή θα μπορούσε να ήταν μια παρατεταμένη περίοδος ... ή θα μπορούσε να ήταν πολλά ξεχωριστά γεγονότα που χωρίζονται από γενιές».
Για να εντοπιστεί καλύτερα πότε τα πρώιμα μέλη του είδους μας άρχισαν να αναπαράγονται με τους Νεάντερταλ, μία από τις νέες μελέτες, η οποία δημοσιεύθηκε στο Science, πήρε μια μακροπρόθεσμη άποψη της εξέλιξης.
Οι ερευνητές, από τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, ανέλυσαν περισσότερα από 300 σύγχρονα ανθρώπινα γονιδιώματα που καλύπτουν τα τελευταία 50.000 χρόνια και υπολόγισαν πότε και πού άρχισε να εμφανίζεται το DNA του Νεάντερταλ στο χρονολόγιο.
Διαπίστωσαν ότι η περίοδος της διασταύρωσης ξεκίνησε πριν από περίπου 50.000 χρόνια και διήρκεσε περίπου 7.000 χρόνια.
«Είναι εξαιρετικά συναρπαστικό το γεγονός ότι μπορούμε να κοιτάξουμε στο παρελθόν και να ανακατασκευάσουμε ένα χρονοδιάγραμμα του τι έκαναν οι πρόγονοί μας πριν από 50.000 χρόνια με τέτοια ανάλυση», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο Priya Moorjani από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ.
Χιλιάδες χρόνια αργότερα, οι άνθρωποι έχουν διατηρήσει κάποια από αυτά τα γονίδια του Νεάντερταλ - δεν έχουν εκριζωθεί - γεγονός που υποδηλώνει ότι πρέπει να είναι ωφέλιμα για εμάς, δήλωσε ο δρ Llamas.
Η μελέτη βρήκε γονίδια του Νεάντερταλ που σχετίζονται με το χρωματισμό του δέρματος, το μεταβολισμό και την ανοσία που ήταν πλεονεκτικά για τον Homo sapiens.
Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός αρχαίου ανθρώπου που οι επιστήμονες αποκαλούν Zlatý kůň, του οποίου το κρανίο βρέθηκε στην Τσεχική Δημοκρατία. Tom Björklund/Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology via AP
Μια οικογενειακή σχέση
Μια δεύτερη μελέτη, με επικεφαλής Γερμανούς ερευνητές, που δημοσιεύθηκε στο Nature, έδωσε μια εικόνα αρχαίων οικογενειακών δεσμών χρησιμοποιώντας μερικά από τα παλαιότερα σύγχρονα ανθρώπινα γονιδιώματα που έχουν αλληλουχηθεί μέχρι σήμερα.
Η ομάδα εξέτασε συγκεκριμένα τα λείψανα μιας οικογένειας που βρέθηκαν στο σπήλαιο Ilsenhöhle στο Ranis της Γερμανίας και τα οστά μιας γυναίκας που βρέθηκαν περίπου δύο ημέρες μακριά στο σπήλαιο Koněpruské στο Zlatý kůň της Τσεχίας.
Η νέα ανάλυση DNA σε μια χούφτα θραύσματα οστών από το γερμανικό σπήλαιο διαπίστωσε ότι ανήκαν σε έξι σύγχρονους ανθρώπους που έζησαν μεταξύ 42.000 και 49.500 ετών πριν. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν μια μητέρα και μια κόρη, μαζί με άλλους τέσσερις βιολογικούς συγγενείς.
Στη συνέχεια οι ερευνητές συνέκριναν τα γονιδιώματα των Ράνις με εκείνα από το κρανίο της γυναίκας της Τσεχίας, η οποία έζησε πριν από περίπου 43.000 χρόνια.
«Προς έκπληξή μας, ανακαλύψαμε μια γενετική σχέση πέμπτου ή έκτου βαθμού μεταξύ της Τσέχας και των δύο ατόμων από το Ranis», δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Arev Sümer, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και ανθρωπολόγος στο Ινστιτούτο Max Planck στη Γερμανία.
Τα άτομα Ranis και Zlatý kůň είναι τα παλαιότερα υψηλής ποιότητας γονιδιώματα Homo sapiens που έχουν αλληλουχηθεί μέχρι στιγμής.
Είχαν πιθανότατα σκούρο δέρμα, σκούρα μαλλιά και καστανά μάτια, τα οποία, σύμφωνα με την ομάδα, υποδηλώνουν ότι η ομάδα είχε εγκαταλείψει την Αφρική μόνο μέσα στις τελευταίες γενιές.
Είχαν επίσης καταγωγή από τον Νεάντερταλ. Η ομάδα χρονολόγησε το συγκεκριμένο «γεγονός αναπαραγωγής» σε περίπου 80 γενιές νωρίτερα, περίπου 45.000 έως 49.000 χρόνια πριν.
Σύμφωνα με τον Δρ Λάμας, υπάρχουν ακόμη περισσότερα που πρέπει να κατανοήσουμε για το πώς τα γονίδια των Νεάντερταλ μας επηρεάζουν στον 21ο αιώνα.
«Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που εντοπίσαμε ότι έχουμε DNA του Νεάντερταλ στο γονιδίωμά μας, αλλά προσπαθούμε ακόμη να κατανοήσουμε τη διαδικασία και τις συνέπειες για τη σύγχρονη εποχή», δήλωσε ο δρ Llamas.
