Η Νίκη (Κουκουνάκη) Τρουλλινού γεννήθηκε στα Χανιά το 1953, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στα χρόνια της δικτατορίας και ζει στο Ηράκλειο από το 1979. Άσκησε μαχόμενη δικηγορία και διδασκαλία. Έχει γράψει διηγήματα, μυθιστόρημα, δοκίμιο, ταξιδιωτική λογοτεχνία. Κείμενά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τουρκικά και ιταλικά. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Το τελευταίο της βιβλίο, Οδός Σόλωνος (εκδ. Ποταμός, 2024), μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.
Κυρία Τρουλλινού, αποφασίσατε να μοιραστείτε μαζί μας τις δεκαοκτώ αυτές ιστορίες σας, ίσως γιατί στα 50 χρόνια εκδηλώσεων για τη Νομική και το Πολυτεχνείο περίσσεψε το «εγώ»; Ίσως γιατί πολλά από εκείνα τα παιδιά με τα οποία συμπορευτήκατε τότε έχουν περάσει στην αντίπερα όχθη;
Ναι, φεύγουν ήδη εκείνα τα παιδιά. Θα ξεχαστούν πρόσωπα, ονόματα και ιστορίες. Οι λογής καταγραφές αναφέρονται στους επώνυμους, μόνο που οι επώνυμοι ήρωες των αγώνων της εποχής, και κάθε εποχής, δεν θα υπήρχαν χωρίς εκείνη την κρίσιμη μάζα των αμφιθεάτρων, των καταλήψεων, των δρόμων. Και των παράνομων οργανώσεων· υπήρχαν και αυτές – άλλαξε ο ανεμοδείχτης της Ιστορίας (το λέει κι ο ποιητής), τις τρώει και αυτές το σκοτάδι.
«Δεν γνωρίσαμε Κατοχή και Εμφύλιο, μεγαλώσαμε με τις μουσικές και τα βιβλία της άνθησης του ’60, η δικτατορία μάς έμαθε να εκτιμούμε κάποιες αξίες...» είπατε πρόσφατα σε μια συνέντευξή σας. Υπάρχει όμως και ένα «αλλά»;
Το «αλλά» υπάρχει πάντα. Αλλά… γερνάμε σε ένα γενικότερο κλίμα δυστοπίας. Τι καταφέραμε; Πώς φτάσαμε σε αυτή την άνοδο της Δεξιάς και Ακροδεξιάς παντού; Ποια τα λάθη μας; Ή μήπως, τελικά, αδιαφορεί πλήρως η Ιστορία και ακολουθεί τον δρόμο της; Δύσκολες ερωτήσεις, μας ξεπερνούν πολλές φορές… τις περισσότερες. Ίσως απλώς και μόνον η άμπωτις και η παλίρροια των φαινομένων.
Η πιο αγαπημένη, η πιο δική σας ιστορία; Το «Στάμπα κόκκινη στο πιάτο», αφιερωμένη στον Θεόφιλο Τρουλλινό;
Για να γράψω, πρέπει, έχω την ανάγκη να έχω αγαπήσει πολύ το θέμα μου. Ή να το έχω μισήσει με πείσμα. Δυσκολεύομαι αλλιώς. Έτσι, τα αγαπώ τα διηγήματα όλα, κομμάτια του εαυτού μου.
«Μια ματιά φτάνει για να καταλάβουμε πού τελειώνει η αλήθεια μας και πού αρχίζει η επινόηση του εαυτού μας, μέσα από τις παραποιημένες αλήθειες» γράφετε κάπου. Επινοείται η ζωή, έτσι κι αλλιώς, με την πάροδο των χρόνων ή μόνο έπειτα από ζόρια μεγάλα;
Ούτε εδώ έχω συνταγές. Κάποτε αρκεί ο χρόνος και η μνήμη κάνει τα δικά της σκέρτσα, άλλοτε πάλι τα προβλήματα, οι απώλειες «επισκευάζουν», «ανασκευάζουν» τις ιστορίες. Επινοούν. Συχνά η εξέλιξη των ανθρωπίνων σχέσεων είναι ο πιο αποφασιστικός παράγοντας της επινόησης μιας άλλης προσέγγισης της όποιας αλήθειας. Και αυτό το τελευταίο με απασχολεί πολύ, ίσως γιατί παρατηρώ πολλές «δυσλειτουργίες» στις ανθρώπινες σχέσεις και στην όποια αλήθεια τους.
«Φάρσα η ζωή, Μίνα μου, φάρσα η καριόλα» είπε η πρώην πόρνη, νυν κουλουρτζού, στην κοπέλα τη μορφωμένη, την κάποτε συγκρατούμενη. Μέσα σε τρεις λέξεις, η αλήθεια όλη;
Μάλλον η αλήθεια της ηρωίδας. Όχι η δική μου. Η δική μου λέει πόσο εύκολα και γρήγορα η φάρσα γίνεται τραγωδία, το γέλιο κλάμα, η χαρά περνάει στον πόνο. Και ανάποδα. Δεν μαθαίνουμε ποτέ, άλλωστε.
Eίναι αργά πια για να αλλάξω και να γίνω ακόμη μία βολεμένη κυριούλα της μεσαίας τάξης, όσο υφίσταται και η τελευταία.
«Ξάπλωσε στο μισοσκόταδο κι έβαλε ραδιόφωνο. Εκεί στην μπάντα των μεσαίων δραπέτευε τα βράδια, όλη την κούραση της μέρας έτσι την ξεχνούσε». Εσείς, πάλι, πώς αποφορτίζεστε έπειτα από μια μέρα ροκ; Με μια σκέψη, λίγο ραδιοφωνάκι, ένα ποτήρι κρασί;
Έχω εξαιρετική σχέση με τον ύπνο. Έρχονται τα όνειρα ή και οι εφιάλτες. Βλέπω απίστευτα και πολλά όνειρα, τα θυμάμαι, κάποτε τα έγραφα. Ταξιδεύουν πάμπολλα στις σελίδες των βιβλίων μου, να σας θυμίσω το προηγούμενο, Δημοκρατία των ονείρων (Βραχεία Λίστα Κρατικού Βραβείου). Βιβλίο πολύ αγαπημένο μου, που η κριτική το περιφρόνησε. Ο ύπνος, λοιπόν, όταν η κούραση είναι απλώς σωματική. Όταν με τρώει μέσα μου κάτι, περπατάω τα βράδια ή πιάνω το πότισμα – τα λουλούδια και η υγεία τους! Ένα καλό νουάρ μυθιστόρημα είναι επίσης ωραία λύση – συνήθως ως το πρωί, που θα περάσει η υπηρεσία αποκομιδής των σκουπιδιών…
«Η Άννα προτιμούσε το καράβι για τις αναχωρήσεις της από το νησί. Καράβια με ονόματα φερμένα από τους μύθους – Βασιλιάς Μίνωας, Λατώ...» Ακόμα και σήμερα με βαπόρια μετακινείστε εσείς από την Κρήτη;
Τα βαπόρια είναι ένας ολόκληρος κόσμος, θυμίζοντάς μας ότι ζούμε σε νησί. Τα καράβια και η κοινωνική γεωγραφία τους. Ωστόσο, αγαπώ και τα αυτοκίνητα, τα αεροπλάνα, τα λεωφορεία, όλα τα μέσα που σε φέρνουν κοντά στους άλλους και μαζί μπορείς να είσαι μόνη. Απωθημένο, τα τρένα! Μπαίνω δε σε όλα σαν να μπαίνω σπίτι μου, κι αν περάσουν κάποιοι ελάχιστοι μήνες χωρίς να φύγω, τα αποζητώ – η φυγή και η συνακόλουθη επιστροφή: το δικό μου ζητούμενο. Όλα τα μέσα είναι συνυφασμένα με ταξίδια, κάποτε έφευγα συχνά, τα ταξίδια με έμαθαν την Ιστορία, τη Λογοτεχνία την είχα συνοδό πάντα, σε αυτά συναντάς τους άλλους – θέλετε να γελάσετε: αγαπώ το μετρό της Αθήνας.
Αλλάζοντας κλίμα – στα καθημερινά, για την κουβέντα για τον Καραγάτση που άνοιξε πρόσφατα στο λαϊκό δικαστήριο-κομμωτήριο διαδίκτυο. Τι πληγή κι αυτή, δε συμφωνείτε;
Είναι έτσι και δεν είναι. Φταίει το διαδίκτυο, είναι υπεύθυνο για όσα γίνονται ή εμείς για το πώς το χρησιμοποιούμε; Η ευθύνη των κοινωνικών δικτύων έγκειται στο πόσο γρήγορα και άσκεφτα γράφουμε όσα νομίζουμε, αλλά το περιεχόμενο όσων γράφουμε είναι το απόσταγμα της λειψής παιδείας μας, της ημιμάθειας, μιας επίδειξης, μιας –εν τέλει– προβληματικής κουλτούρας. Σε βάθος χρόνου, ναι, θα κάνει μεγάλη ζημιά: αλλοιώνει χαρακτήρες, καλλιεργεί την υποκρισία, μεγαλώνει την απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους-όντα, διαμορφώνει ένα κοινωνικό fiction που απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Ή, αν θέλετε, διαμορφώνει μιαν άλλη πραγματικότητα. Πάνω σε όλο αυτό, το μεγάλο πάρτι γίνεται από την κατανάλωση προϊόντων, κοιτάξτε αυτό το τεράστιο θέμα με τους influencers.
Μιλώντας για καθημερινότητα: Η δική σας κλασική μέρα πώς είναι τώρα το αποκαλόκαιρο;
Η θάλασσα, αν και δεν ζούμε ακριβώς δίπλα της, ωστόσο κολυμπάμε συχνά. Το μαγείρεμα με χαροποιεί και μου αρέσει να έχουμε κόσμο στο σπίτι. Ως νησί, μας προτιμούν, έτσι περνούν φίλοι και συγγενείς από όλο τον κόσμο, το οικογενειακό και φιλικό μας περιβάλλον είχε ανθρώπους από κοντά και από μακριά. Ο κόβιντ ήταν πραγματικό κτύπημα, τώρα ξαναβρισκόμαστε. Οπωσδήποτε τα λουλούδια μου, είναι παντού, στην πόλη και στο χωριό, η περιποίησή τους είναι θέμα από τα πρώτα. Και μετά κάθεσαι ανάμεσά τους με ένα καλό βιβλίο. Σε όλο αυτό –που δεν είναι πάντα τόσο ιδανικό όσο σας φαίνεται– τρέχουν τα προβλήματα, οι δυσκολίες, η κούραση, οι απογοητεύσεις, ο χρόνος που περνά, κυριαρχούν οι άνθρωποί μου.
Βάλατε τελεία στην Οδό Σόλωνος. Τώρα ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Τώρα σκέφτομαι πώς να στηρίξω την αναγνωσιμότητα του παρόντος βιβλίου, όσο μπορώ βεβαίως από την Κρήτη όπου ζω, και σας ευχαριστώ για την κουβέντα αυτή. Και θα δούμε – άλλα σχεδιάζει κανείς, άλλα συμβαίνουν.
Κλείνοντας: «Τα περιθώρια στένεψαν... απελπισμένα για καινούρια συλλογικά όνειρα, όμως δεν θέλω να γίνω μια ακόμα απόμαχος επαναστάτρια στο τραπέζι κανενός» γράφετε. Πόσο λυπηρό όμως ακούγεται αυτό και πόσο αληθινό;
Τι να σας πω; Ίσως δείχνει την εμμονή μου με την κοινωνική και πολιτική δράση, είναι αργά πια για να αλλάξω και να γίνω ακόμη μία βολεμένη κυριούλα της μεσαίας τάξης, όσο υφίσταται και η τελευταία. Έζησα πάντα σε πολιτικοποιημένο περιβάλλον, με δράση στα κοινά, παιδί της Αριστεράς, παιδί που στα δέκα του πήγε σε συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, στα δεκαπέντε του γνώρισε Μακρονησιώτες, στα είκοσι έτρεχε στις καταλήψεις και διάβαζε με λυγμούς τον Τσίρκα. Βεβαίως, ελάχιστα ενδιαφέρουν πια όλα αυτά, όμως αυτό είμαι και αυτά μπορώ και θέλω να γράφω με ζητούμενο πάντα την καλή λογοτεχνία.
Οδός Σόλωνος
Νίκη Τρουλλινού
Πρόλογος: Βαγγέλης Καραμανωλάκης
Ποταμός
σ. 152
ISBN: 978-960-545-025-0
Τιμή: 14,90€
Τίνα Πανώριου δημοσιογράφος
https://diastixo.gr/sinentefxeis/ellines/23013-sinedefxi-stin-tina-panoriou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου