Daniele Mencarelli: «Ζητείται σωτηρία»

 

Αλεξία Βλάρα

 

 

Το μυθιστόρημα Ζητείται σωτηρία του Ντανιέλε Μενκαρέλι δεν είναι απλώς μια λογοτεχνική δημιουργία, είναι μια ωμή, ακατέργαστη και συνάμα ποιητική εξομολόγηση για την ανθρώπινη ευθραυστότητα. Με κινητήριο δύναμη την προσωπική του εμπειρία, ο συγγραφέας μάς παραδίδει ένα έργο που σφύζει από αυθεντικότητα, ένταση και συναισθηματική φόρτιση. Πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν διαβάζεται απλώς· καθηλώνει, ταράζει και τελικά θεραπεύει τον αναγνώστη και την αναγνώστρια.

Ο εικοσάχρονος Ντανιέλε ξυπνά σε έναν ψυχιατρικό θάλαμο χωρίς να θυμάται πώς βρέθηκε εκεί. Σύντομα, οι εικόνες της προηγούμενης νύχτας επιστρέφουν με ορμή. Μια κρίση. Ένα ξέσπασμα. Μια πράξη που είχε ως αποτέλεσμα την ακούσια νοσηλεία του για επτά ημέρες. Εκεί, μέσα στους λευκούς τοίχους της ψυχιατρικής πτέρυγας, θα αναγκαστεί να αναμετρηθεί όχι μόνο με τις ενοχές και τον πόνο του, αλλά και με τη βίαιη ένταξή του σε ένα περιβάλλον στιγματισμού, φόβου και αόρατης βίας.

Αυτό που κάνει το Ζητείται σωτηρία μοναδικό είναι η άγρια ειλικρίνειά του. Ο Μενκαρέλι δεν ωραιοποιεί, ούτε στρογγυλεύει καταστάσεις. Δεν φοβάται να δείξει την ψυχική ασθένεια όπως είναι: ακατανόητη, επώδυνη, φορτωμένη ντροπή αλλά και γεμάτη ανθρώπινη αγωνία για κατανόηση. Η γλώσσα του είναι κοφτερή σαν λεπίδι, μα διαπερνά με ευαισθησία την ψυχή του αναγνώστη. Οι εσωτερικοί μονόλογοι του Ντανιέλε είναι γεμάτοι ένταση, άλλοτε κυνικοί και σπαρακτικοί, άλλοτε βαθιά λυρικοί, σχεδόν προσευχητικοί.

Μια ωμή, ακατέργαστη και συνάμα ποιητική εξομολόγηση για την ανθρώπινη ευθραυστότητα.

Το μεγαλύτερο ίσως επίτευγμα του βιβλίου είναι οι δευτερεύοντες χαρακτήρες: οι συγκάτοικοί του στον θάλαμο. Ο καθένας κουβαλάει τον δικό του σταυρό, τη δική του ιστορία, τη δική του παραλλαγή της οδύνης. Από τον Μάριο, που φωνάζει για να ακουστεί από τον Θεό, μέχρι τον μυστικοπαθή και σχεδόν ποιητικό Γκαλάντο, κάθε μορφή λειτουργεί ως καθρέφτης, αλλά και ως πηγή ανθρωπιάς. Ο θάλαμος, που στην αρχή μοιάζει με κολαστήριο, μετατρέπεται τελικά σε έναν ιερό τόπο αλληλεγγύης. Εκεί όπου η κατανόηση και το άγγιγμα ενός άλλου ανθρώπου μπορούν να λειτουργήσουν σωτήρια.
Ο Μενκαρέλι δεν γράφει μόνο για την ψυχική ασθένεια· γράφει για την ανάγκη όλων μας να ακουστούμε, να αγγιχτούμε, να αγαπηθούμε. Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι μεταφορά: Ζητείται σωτηρία. Οι λέξεις, τα βλέμματα, οι σιωπές, ακόμη και οι εκρήξεις θυμού, όλα γίνονται κραυγές για βοήθεια. Το μήνυμα του βιβλίου είναι σαφές, αλλά δεν κραυγάζει, αντίθετα, ψιθυρίζεται μέσα από κάθε σελίδα: Δεν υπάρχει «εμείς» και «οι άλλοι», όλοι περπατάμε στο ίδιο τεντωμένο σκοινί.

Εξαιρετική είναι και η δομή του βιβλίου. Οι επτά ημέρες λειτουργούν ως δραματική αρχιτεκτονική, σαν αρχαία τραγωδία σε επτά πράξεις. Κάθε ημέρα αποδομεί και ανασυνθέτει τον Ντανιέλε, οδηγώντας τον από το σκοτάδι στην ελπίδα. Η μεταμόρφωση δεν είναι μαγική ούτε εύκολη. Είναι αργή, επώδυνη, μα γνήσια. Και αυτή ακριβώς η πορεία είναι που κάνει το μυθιστόρημα να αγγίζει τις πιο μύχιες χορδές του αναγνώστη.

Το Ζητείται σωτηρία είναι ένα μυθιστόρημα που φωνάζει την αλήθεια για την ψυχική υγεία σε μια κοινωνία που επιλέγει να την ψιθυρίζει. Είναι ένα έργο που αρνείται να συμβιβαστεί με τον καθωσπρεπισμό και το στίγμα. Ένα βιβλίο αναγκαίο, που όχι μόνο πρέπει να διαβαστεί, αλλά να κουβαληθεί μέσα μας. Γιατί αν υπάρχει κάτι που μας ενώνει όλους, είναι αυτή η ανάγκη για σωτηρία. Και στο τέλος, ίσως, αυτή να βρίσκεται στη δύναμη της ενσυναίσθησης. Στην τόλμη να μοιραστούμε τον πόνο. Στο χέρι που θα απλωθεί όταν όλα γύρω μας καταρρέουν.

Ένα βαθιά ανθρώπινο, συγκλονιστικό έργο που μένει.

 

Ζητείται σωτηρία
Daniele Mencarelli
μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Ίκαρος
232 σελ.
ISBN 978-960-572-676-8
Τιμή €16,60

Η Αλεξία Βλάρα είναι πολιτικός επιστήμονας και δημοσιογράφος

https://diastixo.gr/kritikes/xenipezografia/24853-daniele-mencarelli-zitite-sotiria

https://diastixo.gr/