- Αλεξία Βλάρα
Με το μυθιστόρημα Ηθοποιός, η Ιρλανδή συγγραφέας Ανν Ένραϊτ αποδεικνύει για ακόμη μια φορά πως γνωρίζει άριστα την τέχνη της λογοτεχνικής διείσδυσης στο ασυνείδητο, στις ενοχές, στη γοητεία του παρελθόντος και στις κρυφές πληγές της ψυχής. Σε αυτό το βιβλίο, που ακροβατεί ανάμεσα στη βιογραφία και την εξομολόγηση, την αφήγηση και την ψυχογραφία, καταθέτει μια ιστορία γεμάτη ένταση, πάθος, εσωτερική αναμέτρηση και λογοτεχνικό μεγαλείο.
Στο επίκεντρο βρίσκεται η Κάθριν Ο’Ντελ, μια θεατρίνα-σύμβολο, μια γυναίκα που έζησε κάτω από τους προβολείς αλλά κατέρρευσε στα παρασκήνια. Η αφήγηση, ωστόσο, δεν γίνεται από την ίδια αλλά από την κόρη της, Νόρα. Μέσα από αυτή τη μετατόπιση της φωνής, η συγγραφέας χτίζει ένα πολυεπίπεδο πορτρέτο, όχι μόνο της Κάθριν ως δημόσιας φιγούρας, αλλά κυρίως της σχέσης μητέρας-κόρης, μιας σχέσης φορτισμένης από λατρεία, απορία, σιωπή και ανομολόγητη αγωνία.
Η δομή του βιβλίου εναλλάσσεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, αποκαλύπτοντας σταδιακά την πτώση της Κάθριν, τη μοναξιά πίσω από την εικόνα της ντίβας και την απελπισμένη της προσπάθεια να κρατηθεί από τον ρόλο της ηθοποιού, όταν όλα γύρω της έμοιαζαν να γκρεμίζονται. Το μυστήριο της αλλόκοτης εγκληματικής πράξης που διέπραξε, στοιχειώνει τη Νόρα και γίνεται το εφαλτήριο για μια ευρύτερη εξερεύνηση: της μνήμης, της κληρονομιάς, της κατασκευής της ταυτότητας και της σιωπής γύρω από τη βία.
Λογοτεχνία στην πιο καθαρή, ωμή και φωτεινή της μορφή.
Η συγγραφέας, με λόγο που διαρκώς μετατοπίζεται από τη σκληρότητα στην τρυφερότητα, από το λυρικό στο κοφτερό, συνθέτει ένα αφήγημα που δεν είναι απλώς συγκινητικό, είναι αποκαλυπτικό. Ξέρει πότε να σωπαίνει και πότε να φωνάζει, ξέρει να δείχνει χωρίς να εξηγεί, να αφήνει υπαινιγμούς αντί να καταθέτει διδακτισμούς. Η μητρική φιγούρα δεν εξιδανικεύεται· η αγάπη, όσο μεγάλη κι αν είναι, παρουσιάζεται στις πιο τραχιές της εκφάνσεις.
Το μεγάλο ατού του μυθιστορήματος είναι η συναισθηματική του ακρίβεια. Η συγγραφέας καταφέρνει να αποδώσει την ένταση που βιώνει μια κόρη όταν κοιτάζει κατάματα την καταρρέουσα εικόνα της μητέρας της, όχι για να την καταδικάσει αλλά για να τη σώσει, να τη χωρέσει μέσα σε λέξεις, να της προσφέρει δικαίωση. Είναι ένα βιβλίο για το τραύμα, αλλά χωρίς ίχνος μελοδραματισμού. Είναι ένα βιβλίο για τη γυναικεία εμπειρία, καλλιτεχνική, σωματική, κοινωνική, αλλά δίχως την παραμικρή στερεοτυπική κατασκευή.
Με την ίδια πειθαρχημένη μαεστρία που χαρακτηρίζει όλο της το έργο, η συγγραφέας αφήνει κάθε λέξη να λειτουργήσει σαν εργαλείο απογύμνωσης. Η φήμη παρουσιάζεται όχι ως ευλογία αλλά ως παγίδα. Η τέχνη δεν είναι αποθέωση, αλλά αγώνας. Η βία δεν είναι ποτέ εμφανής, αλλά πάντα παρούσα. Και η αγάπη, εντέλει, δεν είναι ποτέ απλή, αλλά πάντα αναγκαία.
Η Ηθοποιός είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα που δεν διαβάζονται απλώς, σε στοιχειώνουν. Μια γοητευτική μελέτη της γυναικείας ταυτότητας, μια ακτινογραφία του θεάτρου της ζωής, ένας ύμνος στη σπαρακτική προσπάθεια να αγαπήσεις και να καταλάβεις τον άλλον, ακόμα κι αν σε έχει πληγώσει. Ένα συγκλονιστικό, λεπτοδουλεμένο και βαθιά ανθρώπινο βιβλίο, γραμμένο με οξύνοια και τόλμη. Η Ανν Ένραϊτ αποδεικνύει για ακόμη μια φορά γιατί θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες σύγχρονες φωνές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Το βιβλίο της είναι λογοτεχνία στην πιο καθαρή, ωμή και φωτεινή της μορφή.
Ηθοποιός
Ανν Ένραϊτ
μετάφραση: Μαρία Φακίνου
Εκδόσεις Καστανιώτη
320 σελ.
ISBN 978-960-03-7189-5
Τιμή €18,00
Αλεξία Βλάρα πολιτικός επιστήμονας και δημοσιογράφος.
https://diastixo.gr/kritikes/xenipezografia/24602-anne-enright-ithopoios
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου