Η Λεύκη Σαραντινού επανέρχεται στο λογοτεχνικό προσκήνιο με το νέο της συγγραφικό πόνημα, Το ξίφος της Μάλτας (εκδ. Ενάλιος, 2024). Η συγγραφέας, έμπειρη αναντίρρητα στον λογοτεχνικό στίβο, συνεχίζει την άοκνη ενασχόλησή της με το είδος του ιστορικού μυθιστορήματος. Ένα είδος που είχε επιλέξει και ταυτόχρονα, κατά μια έννοια, την έχει επιλέξει. Μιας και τα περισσότερα μυθιστορήματά της ανήκουν σε αυτό. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι χρόνοι και οι τόποι όπου επιλέγει να τοποθετήσει τις ιστορίες. Και στα προηγούμενα έργα της (Χαμσίν, Λέων & Ημισέληνος, Οι σταυροί της Ρόδου) έχει αποδείξει πως αρέσκεται στο να κινείται ανάμεσα στον 13ο και τον 17ο αιώνα. Από την παρακμή της άλλοτε κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι την αρχή, σύμφωνα με τους ιστορικούς, της νεότερης Ιστορίας. Η Σαραντινού και λόγω επιστημονικής κατάρτισης, ιστορικός ούσα, έχει την ευκολία και κυρίως τη γνώση που απαιτείται ώστε να περιδιαβαίνει αφηγηματικά με άνεση τους αιώνες. Εστιάζοντας σε εκείνα τα σημεία που παραμένουν λίγο-πολύ άγνωστα στους Έλληνες αναγνώστες.
Στο Ξίφος της Μάλτας, η συγγραφέας επικεντρώνεται στον 16ο και 17ο αιώνα. Πιο συγκεκριμένα, από το 1533 μέχρι και το 1608. Ξεκινώντας από το νησί της Μάλτας και φτάνοντας μέχρι τη Βενετία. Ανάμεσα σε δύο τόπους. Μου μοιάζει απόλυτα ταιριαστό διαβάζοντας και την αφιερωματική σημείωσή της: Στις δύο οικογένειές μου που μοιράζονται, όπως κι εγώ άλλωστε, τα δύο άκρα της Ελλάδας.
Ο μύθος ξεκινά στο νησί της Μάλτας. Εκεί καταφθάνουν σχεδόν κυνηγημένοι και ασθμαίνοντας Ροδίτες και ιππότες του τάγματος των Ιωαννιτών, μετά την περιπλάνησή τους στην Κρήτη, στη Μεσσήνη της Σικελίας, στην Τσιβιταβέκια, στο Βιτέρμπο και στη Νίκαια της Γαλλίας. Σε εκείνο το άγονο νησί το οποίο παραχωρήθηκε από τον αυτοκράτορα Κάρολο Ε’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εγκαταστάθηκε και η οικογένεια Ντε Ριντφόρ, όπως κι αυτή των Κονταράτων.
Μέσα στα τείχη της οχυρωμένης πρωτεύουσας γεννιέται ένας έρωτας. Εφηβικός και σχεδόν εξ ορισμού προορισμένος να αποτύχει. Η δεκαεξάχρονη Μαρία ερωτεύεται τον πρώτο της ξάδελφο (έφηβος κι εκείνος), τον Φίλιππο. Καρπός της μίας και μοναδικής ερωτικής συνεύρεσης ο Άγγελος. Οι κοινωνικές συμβάσεις της εποχής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Ακόμη και στις σημερινές ημέρες κρίνεται απαγορευμένος, κινούμενος στα όρια της αιμομιξίας.
Ο Φίλιππος, μαθητής σε εργαστήριο ζωγραφικής, ωθείται –ενδεχομένως εκείνος ο έρωτας να είναι η αφορμή και παράλληλα η αιτία– στο να ακολουθήσει με μεγαλύτερη τόλμη το όνειρό του, να γίνει επαγγελματίας ζωγράφος. Ο μόνος και ενδεδειγμένος τρόπος είναι να θητεύσει και να μαθητεύσει στο εργαστήρι ενός καταξιωμένου ζωγράφου. Ο τόπος είναι αναπόδραστα ένας: Η ακμάζουσα πόλη των γραμμάτων και των τεχνών, η Βενετία. Και ο δάσκαλος ο Τιτσιάνο.
Έχει την ευκολία και κυρίως τη γνώση που απαιτείται ώστε να περιδιαβαίνει αφηγηματικά με άνεση τους αιώνες.
Η Μαρία ακολουθεί τη μοίρα, τη σχεδόν προεγγεγραμμένη πορεία των κοριτσιών που κουβαλούν στα σπλάχνα τους τον νόθο καρπό. Χωρίς τη θέλησή της γίνεται μοναχή στη μονή. Και ο Άγγελος μεγαλώνει στο ορφανοτροφείο χωρίς να γνωρίζει τους πραγματικούς του γονείς. Αυτή είναι η βούληση του πατέρα της νεαρής ευειδούς Μαρίας και αλίμονο σ’ αυτόν που θα τολμήσει να μην την ακολουθήσει.
Η Λεύκη Σαραντινού εξελίσσει την ιστορία της χρησιμοποιώντας τη γραμμική αφήγηση. Με μικρά σε μέγεθος κεφάλαια ακολουθεί τους δύο βασικούς ήρωες στους τόπους τους. Ανάμεσα στη Βενετία και εν μέρει στη Ρώμη και στη Μελίτη. Παράλληλα, έχοντας ως αφετηρία αυτόν τον απαγορευμένο έρωτα έχει την ευκαιρία, και εμείς ασφαλώς ως αναγνώστες την αρπάζουμε από τα μαλλιά, να περιγράψει όλα εκείνα τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια αυτού του τόσο σημαντικού αιώνα για την ήπειρο της Ευρώπης κυρίως και της Ασίας σε μικρότερο βαθμό. Η αλήθεια είναι πως μικρή γνώση υπάρχει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό για τη συγκεκριμένη εποχή. Για τις ενετικές, φραγκικές και οθωμανικές κτήσεις. Για την πολιορκία της Μάλτας, για την Κάντια (Κρήτη), για την Κέρκυρα, ακόμη και για την Κύπρο. Για την επιδημία πανώλης, για τις μάχες των χριστιανών ενάντια στους άπιστους Οθωμανούς. Είναι βέβαιο πως έχει προηγηθεί μεγάλη και ενδελεχής έρευνα της Σαραντινού, έχω αναφερθεί παραπάνω στην επιστημονική της ιδιότητα, έτσι ώστε να αποτυπωθεί με ακρίβεια και σαφήνεια, χωρίς χώρο για αμφιβολίες επί των ιστορικών γεγονότων, και αυτό ανεβάζει τον πήχη της δυσκολίας του εγχειρήματος.
Κινούμενη μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, καταφέρνει να εγκιβωτίσει κατά έναν τρόπο αυτή την ιστορία αγνής, άδολης, ανόθευτης αγάπης. Χρησιμοποιώντας την τεχνική των επιστολών δεν αφήνει τα ιστορικά γεγονότα να χωνέψουν, κατά μια έννοια, να σβήσουν αν θέλετε, τη φλόγα του εφηβικού έρωτα. Αλλά να την ενισχύσουν σαν αυτά τα γεγονότα να αποτελούν την καύσιμη ύλη.
Μέσα από τις σελίδες του μεγάλου σε όγκου μυθιστορήματος παρελαύνουν ιστορικά πρόσωπα που παίζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τον ρόλο τους στον μύθο. Άλλοτε μικρότερο, άλλοτε μεγαλύτερο. Όπως ο ζωγράφος Καραβάτζιο ή ο συγγραφέας Θερβάντες, από τη μεριά της Τέχνης. Τους μαχητές των δύο αντίπαλων στρατοπέδων. Υπάρχει, εξάλλου, και αυτή είναι σοφή επιλογή της συγγραφέως, εκτενής κατάλογος με τα πραγματικά πρόσωπα. Επίσης, είναι βοηθητικό το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Ντε Ριντφόρ, το οποίο ευσύνοπτα μας παρουσιάζει την πορεία της οικογένειας.
Ένα τελευταίο, αλλά όχι έσχατο σημείο, το οποίο με εξέπληξε ευχάριστα. Η χρήση της ντοπιολαλιάς, της ιδιότυπης διαλέκτου των Ρωμιών κατοίκων της Μάλτας. Είναι χωρίς αντίρρηση ένα από τα δυνατά σημεία του μυθιστορήματος. Μια επινόηση, προϊόν και αυτή έρευνας, που δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να βυθιστεί ανεμπόδιστα στο μυθοπλαστικό σύμπαν που έχει δημιουργήσει η Λεύκη Σαραντινού.
Το ξίφος της Μάλτας
Λεύκη Σαραντινού
Ενάλιος
784 σελ.
ISBN 978-960-536-631-5
Τιμή €24,90
https://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/23481-to-jifos-tis-maltas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου