- Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Χριστίνα Ανδρέου με το προσωπικό συγγραφικό της στιλ μάς ξαφνιάζει με τον πρωτότυπο τρόπο γραφής της, το χιούμορ, την τόλμη στη χρήση διακειμένων και γενικότερα με την αντίληψή της ότι το παιδικό βιβλίο δεν ταυτίζεται με την αφελή αφήγηση απλών ιστοριών, αλλά συμβάλλει στην πρόκληση της δημιουργικής σκέψης και φαντασίας. Την άποψη αυτή είδαμε να υλοποιεί και στο προηγούμενο βιβλίο της, Η Λίζα και οι επτά ζωγράφοι, στο οποίο με πολύ χιούμορ προσπαθεί να μυήσει –με τον δόλο της λογοτεχνίας– τους μικρούς αναγνώστες στον κόσμο και στην τέχνη μερικών από τους πιο διάσημους ζωγράφους του κόσμου.
Το νέο της βιβλίο, Το αγόρι που ταξίδεψε με ένα κοπάδι πουλιά και μια ομπρέλα, θεωρώ ότιεκφράζει την ίδια θέση για τον ρόλο του παιδικού βιβλίου πολύ περισσότερο, καθώς το περιεχόμενό του αναφέρεται στο ίδιο το βιβλίο, θίγοντας ένα από τα βασικότερα ζητήματα που απασχολούν συγγραφείς, παιδαγωγούς και εκπαιδευτικούς, δηλαδή το πώς θα κάνουμε το παιδί φιλαναγνώστη.
Είναι γεγονός ότι η καλλιέργεια της αγάπης του παιδιού για το βιβλίο έχει απασχολήσει όχι μόνο εκπαιδευτικούς, παιδαγωγούς, ψυχολόγους, θεωρητικούς της λογοτεχνίας, ερευνητές, αλλά και συγγραφείς που με το ίδιο το έργο τους, δοκιμιακό και λογοτεχνικό, ασχολούνται με αυτό το θέμα, κυρίως στο εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα.
Η Χριστίνα Ανδρέου προσεγγίζει μυθοπλαστικά το θέμα αυτό με αιρετικό τρόπο, ήδη από την πρώτη σειρά, με τα λόγια ενός μικρού παιδιού, φανατικού αναγνώστη ως τα εννιά του χρόνια, που εύχεται να μη χρειαστεί ποτέ ξανά να διαβάσει κανένα βιβλίο. Ο μυθοπλαστικός ήρωας, παιδί δυο βιβλιοφάγων γονιών, λάτρευε τα βιβλία όσο τού τα διάβαζαν άλλοι. Ξαφνικά, όταν μόνος του άρχισε να διαβάζει, δήλωσε πως τα βιβλία τού προκαλούν ναυτία. Έτσι, στα ένατα γενέθλιά του, το δώρο των γονιών του, μια σπάνια ενυπόγραφη έκδοση του Δον Κιχώτη του Θερβάντες, έπεσε από το χέρια του στο πάτωμα. Το εκπληκτικό, κατά τους γονείς, δώρο «πήγε στράφι».
Μάταια του απαγόρευαν τη χρήση όλων των πειρασμών (κινητό, λάπτοπ, ηλεκτρονικά παιχνίδια κ.λπ.). Τίποτε δεν κατάφερναν. Κάνανε όλα όσα αυτοί θεωρούσαν σωστά για να αγαπήσει το παιδί τους το βιβλίο, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι μαύρες κουκκίδες ζάλιζαν τον μικρό αναγνώστη.
Η συγγραφέας με πολύ χιούμορ και ειρωνεία υπονομεύει τις ακατάλληλες μεθόδους καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας, καθώς και τη βιβλιομανία των γονιών: Η Μαίρη τηγάνιζε κουτσομούρες διαβάζοντας το Έγκλημα και τιμωρία του Ντοστογιέφσκι, ενώ ο Λάμπρος, γνώστης του υποβρύχιου διαβάσματος, διάβαζε μέσα στην μπανιέρα το 20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα.
Ένα πρωτότυπο βιβλίο για το βιβλίο και πώς να το αγαπήσουμε.
Όμως η βιβλιοναυτία του μικρού Παύλου δεν θεραπευότανε. Η αποτελεσματική θεραπεία δεν συμπεριελάμβανε ήπια ή συντηρητική αγωγή. Να του προτείνανε π.χ. εύπεπτα βιβλία με εικόνες, όπως π.χ. τον Χάρι Πότερ σε graphic novel. Έτσι, ο ειδικός για την περίσταση «γιατρός» έκρινε πως μία είναι η λύση: Να επιλέξει μόνος του το βιβλίο που «έχει γραφτεί για εκείνον».
Μέσα από το μυθοπλαστικό και παραμυθικό περιβάλλον, η συγγραφέας με τη φωνή του «γιατρού» προτείνει την αυτόβουλη επιλογή του βιβλίου από το ίδιο το παιδί, καθώς και τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο αυτό θα συμβεί. Η λέξη εμπιστοσύνη τυπωμένη με κεφαλαία γράμματα είναι το κλειδί που μπορεί να οδηγήσει το κάθε παιδί στο να βρει ένα βιβλίο της αρεσκείας του, μέσα από ένα ταξίδι απόδρασης από την καθημερινότητά σου. Έτσι, ο μικρός Παύλος, ακολουθώντας το ταξίδι ενός κοπαδιού αποδημητικών πουλιών, έφτασε στον χώρο της φαντασίας, στον αστεροειδή «SK00854», και μετά συνέχισε την πορεία μόνος του και συνάντησε πολλούς μυστήριους τύπους από γνωστά και καταξιωμένα μυθιστορήματα: τον Μόμπι Ντικ, τον Άμλετ, τον Εμπενίζερ Σκρουτζ, τη Μέλισσα και τη Μυρτώ, παράξενα ζώα, ενώ αναγνώρισε τόπους και τύπους που είχε συναντήσει κάποτε στα βιβλία που του διάβαζαν ή και που είχε ταυτιστεί μαζί τους. Ούτε η επίσκεψή του στη δημόσια βιβλιοθήκη τον θεράπευσε. Δεν βρήκε κανένα βιβλίο που να του αρέσει. Έτσι, πήρε τον δρόμο της επιστροφής, κρατώντας μια μαγική ομπρέλα και ένα γράμμα που του έδωσε ένας Γέροντας Σοφός, ο οποίος του είπε να το διαβάσει όταν γυρίσει σπίτι του.
Το γράμμα του Γέροντα Σοφού αποτελεί συμπύκνωση των απόψεων, θέσεων, θεωριών που έχουν διατυπωθεί διαχρονικά από ειδικούς για τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζουμε το κάθε παιδί-αναγνώστη. Ο Ντανιέλ Πενάκ στο τέταρτο κεφάλαιο του βιβλίου του Σαν ένα μυθιστόρημα, στα «Απαράγραπτα δικαιώματα του αναγνώστη», δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να αντιμετωπίζει το βιβλίο με απόλυτη ελευθερία, ακόμη και να μην το διαβάζει. Ξεκινώντας λοιπόν από το παράδοξο μήνυμα «δεν θέλω να διαβάζω», με τη χρήση υπερρεαλιστικών σκέψεων, φράσεων και εικόνων –χαρακτηριστικό δείγμα ο τίτλος με τις λογικά ασύνδετες λέξεις–, με χιούμορ, με σαρκασμό και με εικονογράφηση που ενισχύει την ανατρεπτική προσέγγιση του θέματος, η συγγραφέας Χριστίνα Ανδρέου και η εικονογράφος Ντανιέλα Σταματιάδη δημιούργησαν ένα πρωτότυπο βιβλίο για το βιβλίο και πώς να το αγαπήσουμε.
Η εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη συνομιλεί με το κείμενο με τον ίδιο πρωτότυπο, υπερρεαλιστικό, πολυτροπικό και ανορθόδοξο τρόπο. Τα έντονα χρώματα με κυρίαρχη την αντίθεση μαύρου-κόκκινου, η σμίκρυνση, καθώς και η μεγέθυνση προσώπων, βιβλίων ή σκηνών της αφήγησης, η προβολή των σημαντικών γεγονότων στην πορεία του Παύλου προς την αγάπη για το βιβλίο ενισχύουν και τις απόψεις και το πνεύμα του κειμένου.
Η ιδιαίτερα φροντισμένη επιμέλεια της έκδοσης από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο καθιστούν το βιβλίο περισσότερο ελκυστικό.
[Η Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου είναι ομ. καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ.]
Το αγόρι που ταξίδεψε με ένα κοπάδι πουλιά και μια ομπρέλα
Χριστίνα Ανδρέου
εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη
Καλειδοσκόπιο
40 σελ.
ISBN 978-960-47-1292-2
Τιμή 15,90€
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου