- Έλσα Κορνέτη
Ένα ατέρμονο παιχνίδι εναλλαγής ανάμεσα στο στιγμιαίο, το αιώνιο, το υπαρκτό, το ανύπαρκτο. Ένα μυθιστόρημα ξετυλίγεται σε χρόνο υπαρκτό και ανύπαρκτο, σε τόπους υπαρκτούς αλλά και μυθικούς, με διάθεση κατανόησης της ιστορικής εξέλιξης, αλλά και ποιητικής αφήγησης μέσω της εμβάπτισης της ιστορικής διαδρομής δύο χωρών, που βρίσκονται σήμερα σε πολεμική αντιπαράθεση, στην κολυμπήθρα του Μύθου.
Σαν να γίνεται μέρος της αντίθεσης που λέγεται ζωή, η συγγραφέας χειρίζεται επιτυχώς ένα πολυκατοπτρικό παιχνίδι αντιθέσεων. Μέσα από παραστάσεις, σχέδια και εγγραφές, ξεδιπλώνει πλήθος σκέψεων και συναισθημάτων, κυρίως όμως μια συνομιλία που πηγάζει από το παρελθόν, αλλά που αγκυροβολεί στο μέλλον, κι όλα αυτά συμβαίνουν δείχνοντας ότι κατέχει μια ισχυρή αντίληψη του ιστορικού γίγνεσθαι, εκεί όπου ο μύθος του πραγματικού συμπλέκεται θεαματικά με την πραγματικότητα του μύθου, με το εφήμερο και το αιώνιο.
Η συγγραφέας μοιάζει ν’ αναμετράται με τη μνήμη, με την καταβύθιση στα έγκατα της Ιστορίας, με ό,τι χάθηκε, με ό,τι βρέθηκε, ό,τι ανακτήθηκε κι ό,τι αναστήθηκε. Με βάση το Χρονικό του Νέστορος, την περίφημη μαρτυρία για την προέλευση της ρωσικής φυλής και την πορεία της στους πρώτους αιώνες, η συγγραφέας ανασύρει από την έρευνά της σημαντικές συμβολικές μεταφορές, όπως τη συνειδητοποίηση της ανθρώπινης μοίρας που αναπαράγεται από το ίδιο το μοιρολόι της Γης, την απέραντη γοητεία της φθοράς και της αναθεώρησης της Εικόνας του Κόσμου για τον Κόσμο, άλλοτε μέσω της καμπυλότητας κι άλλοτε μέσω της στρέβλωσής της. Η μεστή, πυκνή, αλλά και εξόχως ποιητική αφηγηματική τεχνική της μαρτυρεί και την εντατική, αλλά και βαθιά ενασχόλησή της με ιστορικά και πολιτικά θέματα, που της έχει επιτρέψει να δομήσει μια άρτια λογοτεχνική ικανότητα και οντότητα.
Το αφηγηματικό ταξίδι μέσα από πραγματικά, μυθολογικά και μυθοπλαστικά στοιχεία, που εναλλάσσονται περίτεχνα κι αποτελεσματικά, ασκεί στον αναγνώστη μια ιδιαίτερη μαγεία μέσα από την οργιώδη εναλλαγή σκέψεων, ιδεών, γεγονότων, παραστάσεων, εικόνων, περιγραφών, που σχηματοποιούνται, λεκτικοποιούνται, βρίσκοντας την καλλιτεχνική τους αναπαράσταση, μέσα από πυκνά νοήματα και διδαχές για την πορεία και την εξέλιξη του ρωσικού λαού στα σταυροδρόμια της Ιστορίας, με βασική αφορμή και αναφορά στα σημερινά γεγονότα της εμπόλεμης κατάστασης ανάμεσα στις δύο χώρες, τη Ρωσία και την ακριτική Κρανία, όπως λεγόταν, σημερινή Ουκρανία, ανάμεσα σε δύο έθνη που έχουν εμπλακεί σε έναν κύκλο βαρβαρότητας, ο οποίος όπως αποδεικνύεται έχει αρχέγονες πηγές και αναφορές μιας φυλής με κοινά χαρακτηριστικά σε μια πορεία μετοίκησης, επιβίωσης κι ανάπτυξης, αλλά και συγκρότησης και σχηματοποίησης σ’ ένα αχανές γεωγραφικό πεδίο που κατέληξε να τροφοδοτεί την επιβίωση δύο γειτονικών λαών και την ανάπτυξη δύο γιγάντιων χωρών, μια κατάληξη που προήρθε από ένα κοινό γενετικό κράμα.
Επιχειρεί την επανεφεύρεση της όποιας αλήθειας μέσα από την αποκαλυπτική συνθήκη των λέξεων, για να τονιστεί «η υπεροψία της εξουσίας όταν αυτή γίνεται καυχησιά απέναντι στον πιο αδύναμο».
Μέσα από τους αρχέγονους μύθους και θρύλους των δύο χωρών, τον αιμοσταγή και πολεμοχαρή Βασιλιά Κοσέι, σύμβολο δύναμης, εξουσίας κι αλαζονείας, και την καλόψυχη Ρουσάλκα από τις Ρουσάλκες, τις μυθικές φιλεύσπλαχνες γοργόνες των νερών, που αναδύονται όταν ο κόσμος βρίσκεται σε λύπη, κίνδυνο, δυστυχία, αναταραχή και τις χρειάζεται, η συγγραφέας φωτίζει τα σκοτάδια του παρελθόντος με μια γραφή σμιλεμένη που διέπεται από έντονο λυρισμό, προσπαθώντας πρωτίστως να εμβαθύνει και να κατανοήσει την ιστορική πορεία της ζύμωσης και τελικής συγκρότησης μιας πλειάδας σκανδιναβικών φυλών στις σύγχρονές μας εθνότητες. Ο αφηγηματικός οίστρος της συνοδεύει το μοιρολόι της Γης που χαϊδεύει τους αδικημένους, τους πονεμένους, τους εκτοπισμένους, τους φοβισμένους, τους χαμένους, εν τέλει τους εξόριστους και εν προκειμένω τους εξόριστους του Κιέβου. Οι λέξεις δεν εφευρίσκουν την αλήθεια, της δίνουν όμως την ξαφνική διαύγεια που της αφαιρεί τη φυσική της θολότητα, κι έτσι την αποκαλύπτουν ή την επανεφευρίσκουν. Επικαλούμενη αόριστα ένα καθήκον ύπαρξης, η συγγραφέας επιχειρεί την επανεφεύρεση της όποιας αλήθειας μέσα από την αποκαλυπτική συνθήκη των λέξεων, για να τονιστεί «η υπεροψία της εξουσίας όταν αυτή γίνεται καυχησιά απέναντι στον πιο αδύναμο».
«Πόλεμος», σύμφωνα με τον Ιταλό συγγραφέα Έρι ντε Λούκα, «είναι η ανθρωπότητα ενάντια στον εαυτό της με σκοπό την εξόντωση», ενώ σύμφωνα με τον Γερμανό δραματουργό Χάινερ Μίλερ «ο μύθος είναι σώρευμα, μια μηχανή, στην οποία μπορούν να προσαρτώνται συνεχώς καινούργιες κι άλλες μηχανές, μεταφέροντας την ενέργεια ώσπου η αυξανόμενη ταχύτητα να ανατινάξει τον κύκλο του πολιτισμού».
Η Νίκη Γκίζη, ακροβατώντας με ισορροπία ανάμεσα στον κόσμο του ορθολογικού και τον κόσμο του μύθου, μας μιλά για τον σπόρο του κυκλικού χρόνου που θεριεύει την ανθρωπότητα, γιατί μέσα σ’ αυτόν φωλιάζει το δάκρυ της Γης. Έχοντας πλήρη επίγνωση της ενάργειάς του, επιλέγει ως όχημα τον διαχρονικό μύθο που γίνεται «λόγος», για να μας οδηγήσει σε νέες ατραπούς, με χρήσιμες σκέψεις, ιδέες, εικόνες, αισθήματα και συμπεράσματα για τον πόλεμο, τη δαιμονική όσο και δαιμόνια αυτή έκφραση όλων των άγριων ενστίκτων του ανθρώπου που βρυχάται μέσα στις φλόγες και τον ζόφο, αλλά και για τη δύναμη της μυθοπλασίας, όταν ανά τους αιώνες, ακόμα και σε αυτές τις εποχές πολέμου, οι άνθρωποι επιμένουν και θα επιμένουν να διηγούνται παραμύθια και ιστορίες με πλάσματα φανταστικά και σαγηνευτικά, που έρχονται με βοές και βρυχηθμούς πετώντας και κολυμπώντας από το τόσο μακρινό όσο και κοντινό παρελθόν, αλλά κυρίως από το τόσο μακρινό όσο και κοντινό μέλλον.
Οι εξόριστοι του Κιέβου
Νίκη Γκίζη
Εκδόσεις Γκοβόστη
276 σελ.
ISBN 978-960-606-290-2
Τιμή €13,50
https://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/24753-niki-gkizi-oi-eksoristoi-tou-kievou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου