- Κατερίνα Ζαμαρία
Μια πόλη. Δύο δεκαεξάχρονα, η Αλεξάνδρα και ο Μάξιμος, στο μεταίχμιο μιας ηλικίας που ακροβατεί ανάμεσα στην παιδικότητα και στην ενηλικίωση. Κι ένας έρωτας.
«Φέρνει πάλι στο μυαλό του εκείνη την ταινία… διάβασε κάπου ότι βασίζεται σε πραγματική ιστορία. Γενικά, πάντως, όταν ο Μάξιμος ακούει ότι μια ταινία βασίζεται σε πραγματική ιστορία, χαμογελά ειρωνικά. Γιατί, έλα τώρα… Στις ταινίες τίποτα δεν είναι πραγματικό πραγματικό. Γι’ αυτό λοιπόν ο Μάξιμος δεν παραμυθιάζεται. Μόνο να, κάποιες στιγμές σπάει. Κοιτά το ταβάνι και ονειροπολεί, φαντάζεται… έναν μεγάλο έρωτα, μια μεγάλη περιπέτεια. Και έπειτα, όταν το κάνει, νιώθει ξαφνικά ανάλαφρος».
«Η εξώπορτα της πολυκατοικίας κλείνει πίσω της αργά. Η Αλεξάνδρα όμως δεν ξεγελιέται, ξέρει ότι θα βάλει απότομα γκάζια. Η μάνα της την είχε κράξει μια μέρα: “Τι είναι αυτά, βρε, κοτζάμ γυναίκα; Η γιαγιά σου είχε παιδί στα δεκάξι της”. Η μάνα της αγνοεί τόσα πολλά… ο πατέρας της αγνοεί τα πάντα… Γαμώτο. Γιατί να είναι όλα τόσο μπερδεμένα;»
Οι χαρακτήρες των προσώπων ανταποκρίνονται πλήρως σε ό,τι είναι οικείο σε έναν σημερινό νέο, καθώς προσεγγίζονται με τρόπο αντισυμβατικό από τον συγγραφέα.
Ζουν σε διαφορετικά προάστια, πηγαίνουν σε διαφορετικά σχολεία –εκείνη στην Γκράβα, εκείνος σε ιδιωτικό–, έχουν διαφορετικές ζωές. Κι όμως… ως έφηβοι, έχουν πολλά κοινά.
Το βιβλίο του Γ. Παναγιωτάκη συνιστά ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης, που παρακολουθεί τη ζωή των δύο ηρώων ιδωμένη μέσα από το πρίσμα της εφηβείας και όσα αυτή κουβαλά. Ο έρωτας, η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας, η σκληρότητα της εφηβείας και η λαχτάρα για τη ζωή, τα απότοκα της οικονομικής κρίσης, οι οικογενειακές σχέσεις, τα τραύματα που κουβαλούν και τα όνειρα που κάνουν, ο σχολικός εκφοβισμός, η σεξουαλική κακοποίηση, είναι μερικά από τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο.
Αξιοποιώντας κινηματογραφικούς ρυθμούς, καρέ-καρέ, σε κάθε κεφάλαιο, καθένα από τα δύο βασικά πρόσωπα θα αφηγηθεί την ιστορία του. Δύο ιστορίες φαινομενικά ασύμπτωτες, δύο αφηγηματικές φωνές που στην πορεία θα συναντηθούν, καθώς συνδετικός κρίκος και για τη γνωριμία των ηρώων θα γίνει το πάρτι που διοργανώνει μια διάσημη influencer. Σε αυτό το πάρτι οι δυο έφηβοι θα αποκαλύψουν, θα ανακαλύψουν, θα (επανα)προσδιορίσουν την ταυτότητά τους, καταρρίπτοντας μύθους γύρω από τους οποίους έχουν υφάνει την προσωπικότητά τους.
Η πολυπλοκότητα της ζωής των εφήβων αποδίδεται από τον Γ. Παναγιωτάκη με ρεαλισμό και αληθοφάνεια. Αξιοποιώντας πλήρως στοιχεία από την καθημερινότητά τους, όπως για παράδειγμα την καθοριστική σχέση που έχουν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κερδίζει την προσοχή των αναγνωστών της ηλικίας όπου απευθύνεται, καθώς μιλά τη δική τους γλώσσα. Παράλληλα, θίγει και την άλλη όψη των πραγμάτων. Fake το προσωπείο όλων των διάσημων με τους οποίους οι έφηβοι ταυτίζονται, fake και η επικοινωνία, παρά τα Viber, TikTok, Instagram, X, που αφειδώς η τεχνολογία παρέχει – επικοινωνία που αναζητούν απελπισμένα, σε έναν κόσμο που οι ενήλικες δύσκολα κατανοούν (εξωραΐζοντας διαρκώς το παρελθόν και κρίνοντας αυστηρά το παρόν).
Ο Γ. Παναγιωτάκης φαίνεται να γνωρίζει καλά τον κόσμο όπου μεγαλώνουν και κινούνται οι σημερινοί έφηβοι. Εγκιβωτίζει στην ιστορία του ζητήματα που τους απασχολούν χωρίς να κραυγάζει, όπως ψιθυριστά τα συζητάνε μεταξύ τους οι νέοι. Χωρίς να ωραιοποιεί, χωρίς να στρογγυλεύει, χωρίς να λογοκρίνει, αποδίδει με ακρίβεια την ανασφάλεια, τον τρόπο σκέψης, τις εσωτερικές συγκρούσεις τους. Τοποθετεί τους πρωταγωνιστές του μέσα σε έναν κόσμο σκληρό και ραγδαία μεταβαλλόμενο, όπου η σεξουαλική κακοποίηση, η γονεϊκή αδιαφορία, η «φιλία», είναι μέρος της καθημερινότητας της γενιάς Ζ, σε αυτόν τον αμφιταλαντευόμενο κόσμο, που πολλές από τις μέχρι τώρα σταθερές του φαίνεται να χάνονται.
Κάπου εκεί ο έρωτας, ως από μηχανής θεός, θα έρθει να δώσει προοπτική στα αδιέξοδα του Μάξιμου και της Αλεξάνδρας. Ο έμπειρος Γ. Παναγιωτάκης, ωστόσο, δεν τον χρησιμοποιεί ως εργαλείο για ένα happy end.
Στο βιβλίο, το χιούμορ συνυπάρχει με τη λεπτή ειρωνεία, η γλώσσα παρακολουθεί τον εφηβικό λόγο χωρίς άσκοπες μιμήσεις, τα στοιχεία διακειμενικότητας (όπως η αναφορά στο Φύλακα στη σίκαλη ή στο Αγαπητέ Έβαν Χάνσεν, εμβληματικά βιβλία για την πολύπλοκη εφηβεία, ή η αναφορά στους φιλοσόφους Νόυρατ και Ντεκάρτ, μέσω των οποίων θα εκφράσει τα διλήμματα που καλούνται να διαχειριστούν) ενισχύουν την ιστορία, ενώ οι χαρακτήρες των προσώπων ανταποκρίνονται πλήρως σε ό,τι είναι οικείο σε έναν σημερινό νέο, καθώς προσεγγίζονται με τρόπο αντισυμβατικό από τον συγγραφέα.
Ωστόσο, ολόκληρο το βιβλίο –και το χτίσιμο της ιστορίας– σχετίζεται με τον αλληγορικό του τίτλο. Η λέξη «αμφίβια» προέρχεται ετυμολογικά από τις λέξεις αμφί και βίος, που σημαίνει διπλή ζωή ή διπλή επιβίωση. Τα αμφίβια ξεκινούν συνήθως ως προνύμφες που ζουν στο νερό και στη συνέχεια μεταμορφώνονται χάνοντας τα βράγχια τους και αποκτώντας πνεύμονες. Τα αμφίβια χρησιμοποιούν επίσης το δέρμα τους ως δευτερεύουσα αναπνευστική επιφάνεια ενώ, λόγω των περίπλοκων αναπαραγωγικών αναγκών τους και του διαπερατού δέρματός τους, αποτελούν συχνά οικολογικούς δείκτες.
Κάπως έτσι, λέει ο συγγραφέας, είναι και η εφηβεία. Μια εποχή μετάλλαξης, μετάβασης από το νερό στη στεριά, από το οικείο στο ανοίκειο (για τους ίδιους και τους γύρω τους), με το τρυφερό τους δέρμα εκτεθειμένο σε κάθε είδους κακοποίηση αλλά, ταυτόχρονα, και έτοιμο να ρουφήξει με κάθε του πόρο τη ζωή. Αμφίβια, λοιπόν, είναι οι έφηβοι και αναζητούν τρόπο επιβίωσης σε ένα σύμπαν που απειλεί με «εξαφάνιση» τη μοναδικότητά τους, αφήνοντάς τους εκτεθειμένους στη «μόλυνση» ενός κόσμου που μοιάζει γοητευτικός και απειλητικός ταυτόχρονα. Σε αυτήν την πορεία, ο έρωτας θα γίνει η ασπίδα προστασίας τους. Ο έρωτας θα τους δώσει το κίνητρο να κάνουν το μεγάλο βήμα: να βγουν από το νερό και να περπατήσουν στη γη, κατακτώντας την αυτογνωσία και την ωριμότητα.
«Ένα μυθιστόρημα καθρέφτης του σήμερα, βιβλίο οδηγός για γονείς και νέους που θυμίζει την Ερόικα του Κοσμά Πολίτη», όπως διαπιστώνεται και στο σκεπτικό της κριτικής επιτροπής του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ, που το τίμησε φέτος με το βραβείο «Φανή Αποστολίδου».
Αμφίβια
Γιώργος Κ. Παναγιωτάκης
Εκδόσεις Πατάκη
224 σελ.
ISBN 978-618-07-0705-2
Τιμή €9,90
https://diastixo.gr/kritikes/efivika/24937-giorgos-amfivia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου