ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΚΥΠΡΟΥ
PREMIERE 1
Λευκωσία: Τετάρτη 13 Οκτωβρίου 2021
Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου, 20:30
Λάρνακα: Πέμπτη 14 Οκτωβρίου 2021
Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας, 20:30
Πάφος: Παρασκευή 15 Οκτωβρίου 2021
Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο, 20:30
Ένα μουσικό συναπάντημα του επίτιμου μαέστρου της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου Άλκη Μπαλτά τόσο με την ορχήστρα όσο και με έναν από τους βιολoνίστες της, τον Σάββα Λαγού, ο οποίος θα ερμηνεύσει ως σολίστ το Τρίτο Κοντσέρτο για βιολί του Mozart. Πρόκειται για ένα από τα πέντε μοναδικά κοντσέρτα για βιολί που εγραψε το 1775 ο μόλις 19 ετών Μοzart, και διακρίνεται για την ανάλαφρη του ενορχήστρωση και τις περίτεχνες και εντυπωσιακές του καντέντζες.
Με εξαιρετική ζωηρότητα και λυρισμό η συναυλία ξεκινά με την Εισαγωγή σε Ρε μείζονα του Haydn, γραμμένη δύο μόλις χρόνια αργότερα.
Σε παγκύπρια πρεμιέρα η ορχήστρα θα παρουσιάσει το έργο «Τρίπτυχον» του Άλκη Μπαλτά, που γράφτηκε στα 1978 κατόπιν παραγγελίας γερμανικής εταιρείας. Το κομμάτι πρωτοπαίχτηκε την ίδια χρονιά στο Βερολίνο υπό τη διεύθυνση του συνθέτη, από ορχήστρα που αποτελείτο από μέλη της Deutsche Oper Berlin. Διακρίνεται για τη χρήση αντιστικτικών τεχνικών στο πλαίσιο ενός πιο «σύγχρονου» στυλιστικού περιβάλλοντος.
Η συναυλία θα κλείσει με τη Σουίτα αρ. 2 η οποία αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα της νεοκλασικής περιόδου του Stravinsky καθώς και ένα από τα πιο ανάλαφρα και εύθυμα του έργα.
Joseph Haydn: Εισαγωγή σε Ρε μείζονα, Hob.la:7
Wolfgang Amadeus Mozart: Κοντσέρτο για βιολί αρ. 3 σε Σολ μείζονα, K. 216
Άλκης Μπαλτάς: Τρίπτυχον [Παγκύπρια πρεμιέρα]
Igor Stravinsky: Σουίτες αρ. 1 & 2
Σολίστ: Σάββας Λαγού (βιολί)
Μαέστρος: Άλκης Μπαλτάς
Υποστηρικτές: Δήμος Λάρνακας, Δήμος Πάφου
Τιμές εισιτηρίων:
Πλατεία Διακεκριμένες Θέσεις: €18 / €14 (μειωμένο)
Πλατεία Κανονικές Θέσεις: €13 / €10 (μειωμένο)
Εξώστης: €8 / €6 (μειωμένο)
Συνδρομητικό Πακέτο Σειράς Premiere
6 συναυλίες (μόνο για τις συναυλίες σε Λευκωσία)
Πλατεία Διακεκριμένες Θέσεις €90
Πλατεία Θέσεις Κανονικές €60
Εξώστης €42
Δικαιούχοι μειωμένων εισιτηρίων: Μαθητές, στρατιώτες, φοιτητές, συνταξιούχοι, πολύτεκνες και πενταμελείς οικογένειες με παρουσίαση ταυτότητας.
Δωρεάν είσοδος για άτομα με αναπηρίες.
Προπώληση εισιτηρίων: - Aπό την ιστοσελίδα www.cyso.org.cy και τα ταμεία των θεάτρων 2 ώρες πριν την έναρξη αν δεν ισχύουν οποιαδήποτε περιοριστικά μέτρα
- Ταμείο Θεάτρου Παλλάς κάθε Τετάρτη 16:00-19:00
Θέατρο Παλλάς, Πύλη Πάφου (Γωνία Ρηγαίνης και Αρσινόης, 1010 Λευκωσία, 22 410181)
Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας (Λεωνίδα Κιούπη, Λάρνακα, 24 665794)
Μαρκίδειο Δημοτικό Θέατρο (Ανδρέα Γερούδη 27, 8010 Πάφος, 26 222286)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Joseph Haydn (1732–1809): Εισαγωγή σε Ρε μείζονα, Hob.la:7
Η αποψινή συναυλία ξεκινά με ένα Κλασικό αριστούργημα: την εξαιρετικά ζωντανή και λυρική Εισαγωγή σε Ρε μείζονα του Joseph Haydn, γραμμένη το 1777. Αυτή είναι η χρονιά στην οποία βρίσκουμε τον Haydn πλήρως απασχολημένο με τα καθήκοντά του ως Kapellmeister στη βασιλική αυλή Esterházy. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, ο Haydn και η βασιλική αυλή ζούσαν στο υπέροχο κάστρο Eszterháza στην Ουγγαρία (οι «Ουγγρικές Βερσαλλίες»), το οποίο ο πρίγκιπας Νικόλαος προτιμούσε από τις άλλες κατοικίες του. Αυτή η πολύμηνη παραμονή στο κάστρο Eszterháza συνδεόταν με την πλήρη αναδιοργάνωση της θεατρικής ψυχαγωγίας του Νικολάου εκεί. Ο πρίγκιπας απαιτούσε κάθε χρόνο μια γεμάτη καλλιτεχνική σεζόν , εμπλουτισμένη με όπερα, θεατρικά έργα και όπερες μαριονέτας. Κατά σύμβαση, υπήρχε θεατρική διασκέδαση κάθε βράδυ που ο πρίγκιπας διέμενε στα συγκεκριμένα ανάκτορα.
Ο σερ Robins Landon, ο διαπρεπής αυτός Βρετανός μουσικολόγος, συμπέρανε ότι η συγκεκριμένη Εισαγωγή των 167 μέτρων χρησίμευε ως πρόλογος σε μια από τις χαμένες όπερες μαριονέτας του Haydn. Αλλά αυτό δεν είναι η μοναδική ενσάρκωση του έργου. Ο Haydn το χρησιμοποίησε επίσης ως το φινάλε της Συμφωνίας αρ. 53 στη θέση ενός προηγούμενου Capriccio (1775). Αργότερα, αντέστρεψε την απόφασή του αναθεωρώντας τη μουσική για τελευταία φορά για να τη χρησιμοποιήσει ως το εναρκτήριο Allegro της Συμφωνίας αρ. 62.
Ακροβατώντας θεσπέσια ανάμεσα στην πληθωρικότητα και την κομψότητα, αυτό το θαυμάσιο κόσμημα μας προσκαλεί να εντρυφήσουμε στις απολαύσεις ενός πικάντικου soirée σε μια από τις πιο λαμπερές βασιλικές αυλές του 18ου αιώνα. Ζωντανή, γοητευτική και διανθισμένη με γρήγορα και γεμάτα ενέργεια περάσματα, η Εισαγωγή σε Ρε μείζονα συνιστά ένα έξοχο εναρκτήριο έργο, την ιδανική αρχή μιας συναρπαστικής βραδιάς!
Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791): Κοντσέρτο για βιολί αρ. 3 σε Σολ μείζονα, K. 216
Εκτός από το να θαυμάζουμε τον Mozart ως τη μεγαλύτερη μουσική διάνοια που έχει ζήσει ποτέ, τον θεωρούμε και ως έναν εξαιρετικό βιρτουόζο του πιάνου. Λίγοι γνωρίζουν, ωστόσο, ότι ήταν επίσης ένας βιολιστής εξαιρετικών δεξιοτήτων ο οποίος συμμετείχε ως βιολιστής στην ορχήστρα της βασιλικής αυλής – ακόμα και ως εξάρχων – στο πρώιμο στάδιο της καριέρας του στο Σάλτσμπουργκ.
Παρόλο που ήταν κοινή πεποίθηση ότι ο Mozart συνέθεσε και τα πέντε του κονσέρτα για βιολί το 1775 (όταν και υπηρέτησε ως εξάρχων της ορχήστρας στην βασιλική αυλή του Σάλτσμπουργκ), πρόσφατη μουσικολογική έρευνα καταδεικνύει ότι, το πρώτο πιθανόν να χρονολογείται από το 1773. Αξιοσημείωτο είναι ότι μετά από το τεράστιο ενδιαφέρον που επέδειξε για το κοντσέρτο βιολιού το 1775, ο συνθέτης δεν επέστρεψε ποτέ ξανά σε αυτό το είδος.
Το Κοντσέρτο για βιολί αρ. 3 ήταν το δεύτερο που συνέθεσε ο Mozart το 1775, και καταδεικνύει την εξωπραγματική δημιουργική του ικανότητα και τη βαθιά γνώση του βιολιού ακόμη και στην ηλικία των 19 ετών. Περιλαμβάνει τρεις κινήσεις, καθεμία με διαφορετική ταχύτητα και καθεμία έχοντας ως στόχο να αναδείξει τη δεξιοτεχνία και την εκφραστική δεινότητα του σολίστα. Πράγματι, το τέλος κάθε κίνησης περιέχει και μια απαιτητική κατέντζα (cadenza).
Η πρώτη κίνηση (Allegro) αποκαλύπτει τους δεσμούς της με τον κόσμο της όπερας αφού το εναρκτήριο θέμα εμφανίζεται επίσης στην άρια «Aer tranquillo e dì sereni» από την όπερα Il rè pastore του Μότσαρτ, που γράφτηκε τέσσερις μήνες νωρίτερα. Τόσο οπερατικό είναι το συγκεκριμένο τμήμα, που καταλήγει σε ένα σύντομο ρετσιτατίβο για σόλο βιολί ακριβώς πριν την επιστροφή του κύριου θέματος της μορφής σονάτας.
Συνιστώντας (ουσιαστικά) μια λυρική άρια για βιολί, το Adagio εισάγει μια ατμόσφαιρα ηρεμίας, με τα con sordino και pizzicato έγχορδα του να αναδεικνύουν την ομορφιά των γραμμών του σόλο βιολιού.
Το Rondeau (Rondo) φινάλε, το οποίο επιστρέφει στην ενοργάνωση της πρώτης κίνησης, χαρακτηρίζεται από διαδοχικές αλλαγές σε μέτρο και ταχύτητα οι οποίες υποστηρίζουν την αναμενόμενη αντίθεση χαρακτήρα μεταξύ των επί μέρους τμημάτων. Το βασικό θέμα επιστρέφει θριαμβευτικά, αντικαθιστώντας διαδοχικά μια σειρά από αντιθετικά μέρη που περιλαμβάνουν ένα ελεγειακό πέρασμα σε ελάσονα τρόπο, καθώς και ψήγματα ενός ζωηρού Ουγγρικού φολκλορικού τραγουδιού.
Δρ. Βασίλης Καλλής
Άλκης Μπαλτάς: Τρίπτυχον [Παγκύπρια πρεμιέρα]
Το έργο γράφτηκε στο Βερολίνο το 1978 μετά από παραγγελία γερμανικής εταιρείας που εκείνη τη χρονιά γιόρταζε τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της. Με μαέστρο τον συνθέτη, το έργο παρουσιάστηκε το 1978 στο Βερολίνο από ορχήστρα που αποτελείτο από μέλη της Deutche Oper Berlin.
Στην Ελλάδα, το «Τρίπτυχον» έχει παιχτεί από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης. Ήχογραφήθηκε από την Ορχήστρα των Χρωμάτων.
Η σύνθεση έχει τρία μέρη:
1) Στο πρώτο (Allegro moderato) το πρώτο θέμα παρουσιάζεται από το φλάουτο και ακολουθεί μία εκτεταμένη επεξεργασία του. Μετά από σύντομη γέφυρα στην οποία ακούγεται το σολο κλαρινέτο, ακολουθεί το δεύτερο θέμα (Poco meno) του οποίου η επεξεργασία βασίζεται σε αντιστικτικές τεχνικές, κυρίως εκείνες της πασακάλια και του κανόνα. Στη συνέχεια θα επανέλθει το πρώτο θέμα και το μέρος θα κλείσει με επίλογο (coda) που βασίζεται και στα δύο θέματα που έχουν πριν ακουστεί.
2) Η μουσική του δεύτερου μέρους (Andante) αρχίζει μόνο με τα έγχορδα και συνεχίζει μόνο με τα πνευστά. Στη συνέχεια έχουμε το κέντρο αυτου του μέρους, το μεσαίο τμήμα του. Εδώ κυριαρχεί η τεχνική της πασακάλια. Κάθε όργανο έχει κάποιο μοτιβικό στοιχείο που το επαναλαμβάνει διαρκώς. Τα όργανα προστίθενται στην ενορχήστρωση σταδιακά και με τον ίδιο τρόπο αποχωρούν. Το σόλο βιολοντσέλο θα οδηγήσει στο επόμενο τμήμα αυτού του μέρους που είναι μία σύντομη επανέκθεση του πρώτου μέρους με τη διαφορά ότι τώρα ξεκινούν μόνο τα πνευστά και συνεχίζουν μόνο τα έγχορδα. Το μέρος θα προχωρήσει προς το ήσυχο τέλος του με ολόκληρη την ορχήστρα.
3) Στην αρχή του τρίτου μέρους (Allegro moderato) ακούγεται μια σύντομη εισαγωγή, η οποία σύντομα οδηγεί στο γρήγορο κυρίως θέμα (Allegro). Μετά το δεύτερο άκουσμα της μελωδίας της εισαγωγής ακολουθεί το δεύτερο θέμα που έχει έντονα ρυθμικά χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια η μελωδία της εισαγωγής και τα δύο κυρίως θέματα θα συνδυαστούν μεταξύ τους και θα δεχτούν μιαν εκτεταμένη επεξεργασία. Στον επίλογο του τρίτου μέρους (Pesante) συμμετέχει ολόκληρη η ορχήστρα. Η μελωδία της εισαγωγής ακούγεται δυνατά σαν ένα ενθουσιώδες δοξαστικό τραγούδι.
Άλκης Μπαλτάς
Igor Stravinsky (1882–1971): Σουίτες αρ. 1 & 2
Τον Ιούνιο του 1920, ο Stravinsky εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στο Παρίσι, αφήνοντας την πατρίδα του Ρωσία πίσω για πάντα. Η εμπειρία της αναγκαστικής μετανάστευσης επηρέασε βαθιά τον συνθέτη, καθώς προκάλεσε μια αλλαγή στο μουσικό του ύφος, μια συνειδητή αντίδραση στη χαμένη σύνδεση με την μητέρα πατρίδα (μνήμες, γλώσσα, υποσυνείδητο). Ο Milan Koundera, ο διάσημος Τσέχος συγγραφέας, θεωρούσε ότι η αναγκαστική μετανάστευση διέγραψε τη Ρωσία για τον Stravinsky. Αρχής γενομένης από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 και για αρκετά χρόνια, η Δυτική Ευρώπη θα γίνει το πραγματικό και πνευματικό σπίτι για τον συνθέτη. Αυτό προκάλεσε έναν δημιουργικό προσανατολισμό προς τον νεοκλασικισμό, το στιλιστικό ρεύμα που αφορούσε στην αναβίωση (και την προσαρμογή στη μοντερνιστική αισθητική) του Κλασικού μουσικού ιδιώματος.
Και οι δύο σουίτες του αποψινού προγράμματος, μαγευτικές και ήπια σατιρικές, αποκαλύπτουν τις νεοκλασικές τάσεις του Stravinsky. Το μουσικό υλικό τους προέρχεται από δύο σετ ντουέτων για πιάνο μέτριας δυσκολίας που προορίζονταν για τα δύο παιδιά του συνθέτη, γραμμένων μεταξύ 1914-15 και 1917 στην Ελβετία.
Η Σουίτα αρ. 1, η οποία αντλεί το υλικό της από το σετ του 1917, ολοκληρώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα. Περιλαμβάνει ένα Andante (ως εισαγωγή) και τρεις γεμάτους «χρώμα» εθνικούς χορούς: Española, Napolitana και Balalaika.
Η Σουίτα αρ. 2, δομημένη πάνω στα ντουέτα του 1914-15, ήταν η πρώτη που ολοκληρώθηκε το 1921. Οι τέσσερις κινήσεις της (March, Valse, Polka και Galop) είναι διαφορετικές σε ταχύτητα και ρυθμό και εξαιρετικά πνευματώδεις.
Δρ. Βασίλης Καλλής
ΑΛΚΗΣ ΜΠΑΛΤΑΣ
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε βιολί με τον Στ. Παπαναστασίου και ανώτερα θεωρητικά με τον Σολωνα Μιχαηλίδη στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Το 1974 πήρε το πτυχίο Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στη Hochschule der Künste του Βερολίνου, από όπου πήρε το δίπλωμα σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας.
Από το 1983 έως το 1992 ήταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Από το 1994 έως το 1997 είχε τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Κατά την περίοδο 1997-1999 ανέλαβε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ. Από το 2001 μέχρι το 2019 είχε την καλλιτεχνική ευθύνη του Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου με τον τίτλο “Η Θεία Αποκάλυψη της Μουσικής”. Από το 2004 έως το 2008 ο Δήμος Κέρκυρας του ανέθεσε την καλλιτεχνική διεύθυνση της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Κερκυραίων ενώ από τον Μάιο του 2010 είναι ο Αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας.
Από το 2011 έως το 2017 ήταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου της οποίας σήμερα είναι Επίτιμος Μαέστρος.
Από το 1990 είναι διευθυντής του Ωδείου “Μουσικό Κολλέγιο” στη Θεσσαλονίκη. Από το 1992 μέχρι το 2011 δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τα μαθήματα ενορχήστρωσης και διεύθυνσης ορχήστρας. Υπήρξε διευθυντής του Σύγχρονου Ωδείου Θεσσαλονίκης (1986-88) και, από το 1999 έως το 2013, διευθυντής του Ελληνικού Ωδείου Αθηνών.
Ο Άλκης Μπαλτάς είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών. Πολλά έργα του (μουσική δωματίου, χορωδιακά, για ορχήστρα, όπερα, κλπ.) έχουν επανειλημμένα εκτελεστεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Συνθέσεις του έχουν διακριθεί σε ελληνικούς καθώς και σε διεθνείς διαγωνισμούς (Ιταλία, Ισπανία). Πολλά έργα του έχουν κυκλοφορήσει σε 18 μέχρι σήμερα CDs.
Ως μαέστρος έχει διευθύνει όλες τις ελληνικές ορχήστρες και έχει δώσει πολλές συναυλίες στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Ισπανία, Βέλγιο, Τσεχοσλοβακία, Σουηδία, Αυστρία, Γερμανία, Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος, πρώην Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, ΗΠΑ, Αργεντινή, Κατάρ, Αυστραλία, κ.α.).
ΣΑΒΒΑΣ ΛΑΓΟΥ
Ο Σάββας Λαγού γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1991. Ξεκίνησε μαθήματα βιολιού στην ηλικία των 9 ετών στο παράρτημα του Ωδείου Ανατολικής Αττικής στη Λάρνακα, από όπου και αποφοίτησε το 2009. Στα 19 του χρόνια, ο Σάββας άρχισε να μελετά με τον Sorin Alexandru Horlea, ο οποίος υπήρξε για αυτόν η κυριότερη επιρροή, ως μουσικός και βιολιστής.
Αφότου μαθήτευσε για ένα χρόνο με τη Magdalena Filipczak στο City University of London, εξασφάλισε διάφορες υποτροφίες για πτυχιακές του σπουδές στο Trinity Laban Conservatoire of Music and Dance, όπου εισήχθη το 2013. Εκεί σπούδασε με τον Andrew Sherwood και παρακολούθησε σεμινάρια με τους Zsolt-Tihamer Visontay και Remus Azoitei.
Τον Απρίλιο του 2014, ο Σάββας εμφανίστηκε ως σολιστ με τη Somerset Youth Symphony Orchestra και τον Μάιο με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου σε Λάρνακα και Λευκωσία.
Το 2016, ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Royal Academy of Music στο Λονδίνο με τους Mateja Marinkovic και Jack Liebeck, από όπου αποφοίτησε με Άριστα. Παράλληλα συμμέτειχε σε σεμινάρια μουσικής δωματίου με τους Doric String Quartet και τον Levon Chilingirian.
Σήμερα, ο Σάββας είναι μόνιμο μέλος στα β’ βιολιά της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου καθώς και υποκορυφαίος στα α’ βιολιά της Cyprus Chamber Orchestra.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Fusionia Quartet, το οποίο δραστηριοποιείται από το 2018, και με το οποίο συμμετείχε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια 2019. Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι ο Σάββας συμμετείχε σε διάφορα φεστιβάλ κλασικής και παραδοσιακής μουσικής σε Κύπρο, Ελλάδα, Βέλγιο, Ιταλία, Ρουμανία, Σλοβενία και Αγγλία.
Μάθε περισσότερα για το καινοτόμο, σύγχρονο και μοναδικό στο είδος του στον ελληνόφωνο χώρο #Μεταπτυχιακό πρόγραμμα, εδώ: https://tinyurl.com/26hbjch4
Υποβολή αιτήσεων για έναρξη σπουδών από το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2021-2022 (Ιανουάριος 2022) έως τις 11 Οκτωβρίου 2021 στο www.ouc.ac.cy
